Trẻ bị ọc khi uống sữa công thức: 5 vấn đề gây ra và cách khắc phục

Nhiều bà mẹ khi cho con bú chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức thì con có hiện tượng bị ọc sữa. Trước đây, khi cho con bú sữa mẹ thì vẫn bình thường, không bị ọc. Liệu trẻ ọc sữa là do sữa hay đang gặp bệnh lý gì? Mẹ hãy nhanh chóng tìm hiểu 5 nguyên nhân khiến trẻ bị ọc khi uống sữa công thức và 4 giải pháp khắc phục tình trạng này nhé.

1. Triệu chứng ọc sữa ở trẻ sau khi uống sữa công thức

Đầu tiên, mẹ cần phân biệt rõ triệu chứng giữa ọc sữa công thức và nôn sữa công thức để có cách xử trí phù hợp nhất. Nhìn chung, 2 tình trạng này tương đối giống nhau. Tuy nhiên, vẫn có một số điểm khác biệt mẹ cần lưu ý.

– Trẻ ọc sữa công thức là tình trạng sữa trào ra từ miệng. Bé bị ọc rất nhẹ nhàng, đôi khi sữa tự trào ra mà bé không có cảm giác gì. Sau khi ọc sữa, bé vẫn có thể cười đùa vui vẻ. Đối với những trẻ khỏe mạnh, tình trạng này là bình thường và hay xảy ra ở trẻ dưới 12 tháng tuổi.

– Nôn diễn ra mạnh mẽ hơn tình trạng ọc sữa công thức. Do tác động ép của dạ dày, sữa cùng với acid dạ dày, chất nhầy bị đẩy lên và tống ra ngoài qua đường miệng. Bé không còn tươi tỉnh mà có biểu hiện khá căng thẳng, giật mình. Trẻ có thể quấy khóc, khó chịu nhiều hơn trong và sau khi nôn.

Khi uống sữa công thức trẻ có thể biểu hiện ọc sữa nhẹ nhàng hoặc nôn dữ dội

Một số biểu hiện của trẻ để mẹ có thể phân biệt rõ giữa ọc sữa và nôn sữa công thức đó là:

– Khi nôn sữa bé quấy khóc nhiều hơn.

– Trẻ nôn sữa có kèm theo nôn khan.

– Trẻ có hiện tượng cong vòng người khi nôn. Còn khi ọc sữa thì nhẹ nhàng, có thể xảy ra ở mọi tư thế nằm, ngồi.

– Khi nôn, chất nôn có thể chuyển sang màu đỏ còn ọc sữa thì không đổi màu.

2. Tại sao trẻ uống sữa công thức bị nôn trớ

Để biết trẻ uống sữa công thức bị ọc có nguy hiểm không, trước tiên mẹ cần tìm hiểu xem nguyên nhân của tình trạng này là gì. Có 9 nguyên nhân dẫn đến tình trạng ọc sữa ở trẻ đó là:

2.1. Do sự khác lạ khi chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức

Trước hết, do trẻ đã quen bú sữa mẹ, hợp với mùi cơ thể mẹ và nhiệt độ của sữa mẹ hơn. Do đó, khi chuyển sang sữa công thức, trẻ có biểu hiện từ chối, không muốn ăn. Điều này dẫn đến khi cho trẻ bú sữa công thức sẽ tự có phản xạ ọc sữa.

2.2. Do uống lượng sữa công thức quá nhiều

Theo nghiên cứu, trẻ sơ sinh tiêu hóa sữa công thức lâu hơn so với khi uống sữa mẹ. Bên cạnh đó, dạ dày của trẻ đang còn rất nhỏ, còn chưa phát triển toàn diện. Vì vậy, trẻ có thể cảm thấy no lâu hơn. Khi cho trẻ bú bình có cữ giống mẹ, sữa không kịp tiêu hóa hết mà đã bị nạp thêm. Dẫn đến xuất hiện triệu chứng ọc sữa, đây bụng, khó tiêu.

Một nguyên nhân thường gặp ở trẻ bú bình là do cấu tạo núm vú bằng cao su khiến bé nuốt sữa nhanh hơn. Bên cạnh đó, núm vú bình to cũng khiến khó kiểm soát lượng sữa bé bú. Khi bé no và không còn nhu cầu ăn sữa công thức nữa, lượng sữa vẫn tiếp tục chảy xuống khiến cho dạ dày quá tải. Trẻ sẽ dễ ọc sữa để đẩy thức ăn ra ngoài.

2.3. Do tư thế bú bình của trẻ chưa đúng

Nhiều bà mẹ có thói quen cho trẻ bú nằm hoặc kê bình sữa vào gối cho bé tự bú. Khi bình sữa nằm ngang hoặc lệch, núm vú sẽ không được đổ đầy sữa. Khi bé bú bình sẽ bị nuốt nhiều hơi trong bình. Dạ dày chứa đầy hơi đẩy mạnh sữa lên gây hiện tượng ọc sữa công thức.

2.4. Không cho bé ợ hơi

Như đã biết, mẹ cho trẻ bú bình rất dễ gây nuốt phải hơi trong bình sữa. Bên cạnh đó, hệ tiêu hóa của trẻ chưa dễ dàng xử lý các hơi thừa này dẫn đến đầy bụng, chướng hơi. Chính vì vậy, nếu mỗi lần mẹ cho trẻ bú bình xong nhưng không vỗ ợ hơi, tình trạng ọc sữa công thức cũng dễ xảy ra.

Một bình sữa quá lớn cũng không phải là một lựa chọn đúng đắn khi trẻ đang bị ọc sữa. Một bình sữa cho trẻ bú chỉ nên đủ lớn chứa từ 60-110ml sữa mỗi lần bú. Bên cạnh đó, mẹ cần kiểm tra khi con bú xong, tránh nuốt không khí trong bình khi bình đã hết sữa.

2.5. Do trẻ bị dị ứng sữa công thức

Trẻ bị dị ứng sữa công thức là tình trạng hệ thống miễn dịch của cơ thể đáp ứng với protein trong sữa. Cơ thể bé sẽ tự động sản xuất kháng thể IgE kích hoạt các phản ứng dị ứng, đẩy chất lạ (sữa công thức) ra ngoài cơ thể gây nôn, ọc sữa. Ngoài các biểu hiện dị ứng thông thường, trẻ còn khó hoặc không hấp thu protein sữa, nếu kéo dài thường xuyên sẽ gây suy dinh dưỡng, sút cân ở trẻ.

Ước tính, ở trẻ dưới 1 tuổi tỉ lệ bị dị ứng sữa công thức là khoảng 7%. Theo các nghiên cứu y khoa, nếu trẻ có gen di truyền dị ứng sữa từ cha mẹ, tỉ lệ này tăng lên tới 50 – 80%. Tình trạng dị ứng sữa công thức có thể giảm dần sau 1 tuổi và khỏi hẳn khi đến 3 tuổi. Tuy nhiên, với nhiều trẻ, dị ứng sữa công thức hay protein sữa bò sẽ kéo dài đến suốt đời.

Một số biểu hiện đặc trưng giúp mẹ nhận biết bé ọc sữa do dị ứng sữa công thức là:

– Nổi mẩn, phát ban trên da sau khi uống sữa công thức (khác biệt với dị ứng phấn hoa, bụi bẩn…).

– Tiêu chảy, bé đi ngoài phân lỏng, có thể có máu trong phân.

– Thở khò khè, khó thở, ho khan, có đờm.

– Trẻ quấy khóc không dứt, gắt gỏng kéo dài.

Bé dị ứng sữa công thức gây nên ọc sữa kèm theo nổi mẩn trên da

2.6. Do trẻ không dung nạp sữa công thức

Không dung nạp đường Lactose có trong sữa cũng là một nguyên nhân khiến trẻ bị ọc khi uống sữa công thức. Do một nguyên nhân nào đó, khả năng tiêu hóa và hấp thu đường Lactose của trẻ gặp vấn đề, đường Lactose sẽ bị dư thừa và đẩy xuống đại tràng. Tại đây, các vi khuẩn sẽ biến đường thành acid lactic và khí CO2 gây chướng bụng, đầy hơi. Chính vì vậy, ngay sau khi uống sữa công thức, trẻ dễ bị ọc sữa, nôn sữa.

Mẹ cũng không nên lo lắng quá vì tình trạng không dung nạp Lactose rất hiếm khi xảy ra ở trẻ dưới 1 tuổi. Tuy nhiên, nếu không may gặp tình trạng này, mẹ cần nhận biết bằng các dấu hiệu sau:

– Trẻ biếng ăn, sợ bú, mỗi lần uống sữa công thức đều quấy khóc, không chịu uống.

– Sau khi bú sữa thường bị ọc sữa, nôn ra sữa công thức.

– Bụng bé đầy hơi, trương cứng.

– Trẻ bị tiêu chảy, phân lỏng.

– Trẻ dễ bị hăm da vùng quanh hậu môn.

Tiêu chảy là biểu hiện đặc trưng của trẻ bị ọc khi uống sữa công thức do bất dung nạp lactose

2.7. Trào ngược dạ dày thực quản

Trẻ sơ sinh bị trào ngược là tình trạng sữa trong dạ dày bị trào ngược lên cổ họng và miệng của bé. Điều này là do cơ vòng thực quản dạ dày còn yếu, khi gặp kích thích dễ mở gây tình trạng trào ngược. Trẻ bị ọc khi uống sữa công thức do trào ngược dạ dày thực quản có thể hết khi trẻ qua 12 tháng. Tuy nhiên cũng có trường hợp tiến triển thành bệnh lý.

2.8. Viêm dạ dày ruột

Một nguyên nhân thường gặp khiến trẻ bị ọc khi uống sữa công thức đó là viêm dạ dày ruột. Mỗi năm, hầu hết trẻ nhỏ đều mắc viêm dạ dày ruột nhiều hơn 1 lần. Do hệ tiêu hóa của trẻ còn non nớt, dễ bị nhiễm khuẩn, mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Triệu chứng của ọc sữa công thức do viêm dạ dày, ruột ở trẻ là:

– Ọc sữa, nôn ra sữa công thức.

– Quấy khóc, khó chịu.

– Đau bụng, bụng cồn cào, dạ dày bị co thắt.

– Tiêu chảy, phân kèm nước.

– Đối với trẻ sơ sinh không bị sốt, trẻ lớn hơn bị sốt.

2.9. Trẻ ọc sữa công thức do bị táo bón

Táo bón cũng là một nguyên nhân không thường gặp khiến trẻ bị ọc khi uống sữa công thức. Khi táo bón kéo dài, trẻ không đào thải chất thải ra ngoài thì chất độc tích tụ trong phân có thể xâm nhập ngược lên cơ thể và gây hại.

Hơn nữa, táo bón cũng làm trẻ chậm tiêu hóa, đầy hơi, dễ bị ọc sữa khi uống.

Các dấu hiệu cho thấy trẻ ọc sữa công thức do bị táo bón đó là: đại tiện khó khăn, mặt đỏ, không đi cầu từ 3-4 ngày, bụng đầy hơi, cứng chắc, phân khô, sẫm màu…

3. Cách giúp trẻ hạn chế ọc sữa khi bú sữa công thức