Bé bị đầy bụng và nôn: 7 nguyên nhân & 5 cách trị cho bé

Rối loạn tiêu hóa là một trong số những vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Việc nôn trớ một lượng nhỏ sau khi ăn không gây nguy hại cho bé. Tuy nhiên, việc bé bị đầy bụng và nôn có thể là dấu hiệu của một số bệnh nghiêm trọng. Mẹ cần nắm được nguyên nhân và cách điều trị sớm nhất cho bé.

1. Nguyên nhân bé bị đầy bụng và nôn

Các nguyên nhân gây nôn đa dạng theo lứa tuổi và tình trạng nôn nhiều hay ít ở trẻ. Bé bị chướng bụng và nôn trớ do các vấn đề sinh lý hoặc bệnh lý, thường gặp nhất là 7 nguyên nhân sau đây.

1.1. Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện

Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chưa hoàn thiện cả về cấu tạo và chức năng sinh lý. Bộ máy tiêu hóa sẽ hoàn thiện dần tới năm trẻ 7 tuổi hoặc muộn hơn.

• Thực quản của trẻ ngắn và mỏng hơn người bình thường. Hệ thống van và các cơ co bóp cũng chưa hoàn thiện khiến bé thường sặc, nôn, trớ.
• Dạ dày nằm ngang, nhỏ, hình tròn, cao hơn so với người trưởng thành, tạo điều kiện cho dịch dạ dày trào ngược ra miệng.
• Hệ thống cơ thắt giữa dạ dày- thực quản còn yếu, cơ giữa dạ dày- ruột lại phát triển mạnh, bé rất dễ nôn trớ khi mẹ cho ăn quá no.
• Thiếu hụt lợi khuẩn khiến hại khuẩn tăng sinh, lên men thức ăn tồn đọng trong dạ dày sinh hơi. Lượng hơi lớn tích tụ trong dạ dày, ruột làm bé bụng chướng, khó chịu.
• Các biểu hiện khác có thể gặp do hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện là ăn uống khó tiêu, kém hấp thu, táo bón. Đây là nguyên nhân chính gây ra các vấn đề về đường tiêu hóa ở trẻ.

Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện như người trưởng thành

1.2. Bé bị viêm đường ruột

Viêm đường ruột (hay viêm dạ dày- ruột) là tình trạng viêm ở lớp phía trong dạ dày, ruột. Khi bị viêm, niêm mạc đường tiêu hóa co thắt mạnh, dẫn đến tình trạng nôn. Sự viêm nhiễm cũng làm bụng trẻ chướng to do tích tụ khí từ vi khuẩn, ký sinh trùng.

Trẻ nôn trớ liên tục, bụng chướng to do viêm còn đi kèm các triệu chứng khác như đau bụng, tiêu chảy, quấy khóc, đi ngoài ra máu.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm ruột ở trẻ là do loạn khuẩn, nhiễm khuẩn đường tiêu hóa. Các vi khuẩn gây hại thường xâm nhập gây các ổ viêm, loét thông qua thực phẩm không hợp vệ sinh, thói quen mút tay, mút đồ chơi.

Một số trường hợp khác cũng có thể gây viêm đường ruột dẫn đến nôn trớ liên tục, bụng chướng to là: Sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc tẩy giun, nhuận tràng, trẻ bị bất dung nạp lactose, nhiễm độc kim loại nặng...

1.3. Bé bị dị ứng thực phẩm

Khi trẻ bị dị ứng, con thường có biểu hiện nôn liên tục cho tới khi đẩy hết hoàn toàn các tác nhân dị ứng ra khỏi cơ thể. Các phản ứng dị ứng có thể xảy ra ngay sau vài phút tiếp xúc với thực phẩm gây dị ứng. 

Nếu do nguyên nhân dị ứng, bên cạnh biểu hiện nôn và đầy bụng, con còn có các triệu chứng khác như:

• Phát ban đỏ, ngứa ngáy
• Sưng quanh mắt, mặt, khoang miệng
• Khó thở, tức ngực
• Tiêu chảy
• Hắt hơi, ho
• Co giật

1.4. Do bé ăn phải thức ăn khó tiêu

Loại đồ ăn và cách ăn quyết định khả năng tiêu hóa của bé. Các thực phẩm khó tiêu với trẻ như đồ chiên rán, hành, ngô, các loại đậu, các miếng thịt lớn là nguyên nhân trẻ đầy bụng, chán ăn.

Khó tiêu diễn ra trong vài giờ hoặc vài ngày, kèm theo đó là tình trạng nôn, táo bón hoặc tiêu chảy.

1.5. Bé bị viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa là một cấp cứu y khoa nghiêm trọng. Ruột thừa viêm do vi khuẩn xâm nhập hoặc thức ăn lạc vào gây hoạt tử. Ruột thừa hoại tử và vỡ có thể gây nhiễm trùng ổ bụng.

Biểu hiện đầu tiên của viêm ruột thừa ở trẻ nhỏ là biếng ăn, nôn mửa, đau bụng di chuyển quanh rốn kèm sốt.

1.6. Trẻ bị lồng ruột.

Lồng ruột thường gặp nhất ở trẻ từ 4-9 tháng tuổi. Lồng ruột tạo ra một nếp gấp ở ruột. Nếp gấp này sẽ giữ thức ăn ở lại phía trên gây tắc ruột. Kèm theo đó, mạch máu tại nếp gấp bị tắc nghẽn. Một lượng lớn tế bào niêm mạc ở ruột có nguy cơ bị hoại tử do thiếu máu và viêm.

Sự ứ đọng thức ăn ở một đoạn ruột gây đầy chướng bụng và gây nôn. Các biểu hiện khác bao gồm trẻ bỏ bú, người mệt lả, quấy khóc nhiều, đi ngoài ra máu tươi.

Lồng ruột thường xảy ra ở trẻ nhỏ gây nôn trớ và bụng chướng to

1.7. Bé bị ngộ độc thức ăn

Khi bị ngộ độc, cơ thể không ngừng nôn nhằm đẩy chất độc ra ngoài. Cơ chế chính gây nôn là do kích thích trung tâm nôn ở hành tủy. Thông thường, phản xạ nôn sẽ hết sau khi chất độc được đẩy ra ngoài.

Cùng với nôn trớ, bé cũng có biểu hiện sốt, tiêu chảy, mất nước khi bị ngộ độc thực phẩm.

2. Bé bị chướng bụng nôn trớ kéo dài bao lâu? Có nguy hiểm không

Tình trạng bé nôn trớ bụng chướng thường kết thúc sau 1 – 2 ngày. Mẹ có thể xem chi tiết tại bài viết: Khi nào trẻ hết nôn trớ

Nếu do nguyên nhân sinh lý, nôn trớ có thể tái diễn sau một thời gian. Song, mẹ không cần quá lo lắng. Khi các cơ quan hoạt động ổn định, tình trạng này sẽ hết hoàn toàn.

Nếu do nguyên nhân bệnh lý, mẹ cần đi khám bác sĩ để điều trị dứt điểm cho bé.

Nôn trớ kéo dài 1-2 ngày thường không gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, nếu kéo dài trên 5 ngày, tình trạng này có thể nguy hiểm. 

Các biến chứng nặng bao gồm mất nước, sốt, co giật, tụt huyết áp, rối loạn điện giải... Bé bị nôn trớ liên tục bụng chướng to kéo dài trên 5 ngày cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

3. Bé bị đầy bụng nôn trớ khi nào cần đưa đi khám bác sĩ

Trẻ nhỏ nôn trớ có thể bị mất nước nhanh chóng. Nếu thấy các dấu hiệu mất nước sau, mẹ cần đưa ngay con đến gặp bác sĩ:

• Khóc không có nước mắt. Nôn trở nhiều làm hao hụt dịch cơ thể. Trẻ thiếu nước có biểu hiện chuyển từ khóc có nước mắt sang khóc không có nước mắt.
• Sử dụng ít tã lót hơn bình thường. Lượng tã lót sử dụng mỗi ngày cho biết tình trạng tiêu hóa ở trẻ. Trẻ dùng ít tã lót hơn có thể do mất nước, tiểu ít, phân khô. Ngoài ra, dùng ít tã lót còn có thể là dấu hiệu của tắc ruột, nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời.

Khi bé sử dụng ít tã lót hơn bình thường, mẹ hãy cho con tới gặp bác sĩ

• Xuất hiện vết trũng trên đỉnh đầu. Thóp của trẻ thường hơi nhô ra ngoài (thóp lồi). Nếu bị mất nước, thóp sẽ lõm xuống tạo thành những vết trũng.
• Yếu ớt, mệt mỏi hoặc xuất hiện hành vi kỳ lạ. Tiêu hóa không ổn định kết hợp với nôn trớ liên tục làm bé kiệt sức. Khi mệt, con sẽ hay cáu gắt, khóc hụt hơi, khó ngủ. Trường hợp nghiêm trọng, bé ngủ li bì, xanh xao, phản xạ kém.

4. Mẹ cần làm gì khi bé bị đầy bụng và nôn

Các mẹ có thể cải thiện tình trạng bé bị đầy bụng nôn trớ ngay tại nhà. Các phương pháp góp phần loại bỏ nguyên nhân và hạn chế biến chứng do mất dịch cơ thể. Mẹ tham khảo 5 biện pháp sau nhé!

4.1. Vỗ ợ hơi cho trẻ

Sau khi cho bé bú, các mẹ nên vỗ ợ hơi cho con. Vỗ ợ hơi là phương pháp đơn giản đẩy khí ra khỏi đường tiêu hóa của trẻ, hạn chế tình trạng đầy chướng bụng, ọc sữa, tức bụng và nôn trớ.

Vỗ ợ hơi giúp giảm nôn trớ ở trẻ sơ

4.2. Massage bụng cho trẻ

Massage giúp kích thích các cơ quan tiêu hóa thức ăn. Massage mỗi ngày giúp giảm các triệu chứng buồn nôn, chướng bụng, khó tiêu, xì hơi ở trẻ.

Mẹ có thể áp dụng hai cách massage sau:

• Massage bụng theo chiều kim đồng hồ. Đặt bàn tay phía dưới bụng bên tay phải của bé. Xoa viền quanh bụng và kết thúc ở phần bụng dưới bên trái. Vùng di chuyển của tay mẹ dọc theo chiều dài của ống tiêu hóa. 
• Tập động tác đạp xe. Mẹ đặt bé nằm ngửa, nhẹ nhàng nắm cổ chân bé, di chuyển như đang đạp xe. Sau đó nắm bắp chân, gập nhẹ như bé đang ngồi xổm, xoay tròn 2-3 lượt. Động tác đạp xe giúp bé giảm táo bón, chướng bụng. Mẹ có thể nghe thấy bé xì hơi khi thực hiện các động tác này đó!

4.3. Xây dựng chế độ ăn phù hợp

Đối với bé bị nôn trớ liên tục bụng chướng to, lời khuyên đầu tiên cho mẹ là nên làm mềm và chia nhỏ lượng thức ăn hằng ngày của con. Việc cho trẻ ăn thức ăn quá thô hoặc quá nhiều trong một bữa tạo gánh nặng cho hệ tiêu hóa của con và làm tăng thêm tình trạng nôn trớ, khó tiêu ở trẻ.

Thứ hai, cần nắm được tình trạng dị ứng của trẻ. Có nhiều trẻ bẩm sinh không tiêu hóa được một số loại thực phẩm. Nắm được đặc điểm này, mẹ sẽ tìm được giải pháp thay thế thực phẩm cho con, tránh dị ứng.

Thứ ba, để tránh tình trạng mất nước, cần bổ sung nước và khoáng cho bé. Mẹ nên bổ sung nước cho bé một cách từ từ. Bắt đầu từ những muỗng nhỏ, sau đó tăng dần lên, phù hợp với tình trạng mất nước của con

Chế độ ăn nên được xây dựng theo sở thích và khả năng tiêu hóa của từng bé

4.4. Điều trị bệnh lý ở trẻ

Nếu nguyên nhân do các vấn đề bệnh lý, tình trạng bé bị nôn trớ liên tục bụng chướng to chỉ hết sau khi giải quyết được các bệnh lý. Lúc này, mẹ cần đưa con đến gặp bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và cách điều trị cho bé.

4.5. Cho trẻ sử dụng men vi sinh đa chủng

Men vi sinh đa chủng là loại men có chứa các loại lợi khuẩn đường ruột. Các lợi khuẩn này giúp bé tiêu hóa thức ăn dễ hơn, hạn chế lên men và sinh hơi. Chúng cũng giúp hạn chế hoạt động của các vi sinh vật gây bệnh về đường tiêu hóa.

Bổ sung men vi sinh đa chủng là giải pháp hỗ trợ tiêu hóa toàn diện. Chúng tạo ra một hệ sinh thái đa dạng với nhiều chủng lợi khuẩn. Mỗi chủng lợi khuẩn sẽ có một nhiệm vụ khác nhau trên đường tiêu hóa của bé.

Trong đó, BioAmicus Complete là men vi sinh 10 chủng đầu tiên tại Việt Nam. Mỗi lọ Bioamicus Complete chứa tới 50 tỷ lợi khuẩn của 10 chủng lợi khuẩn 2 nhóm quan trọng nhất trong hệ tiêu hóa (Bifidobacterium và Lactobacillus). Các lợi khuẩn này xây dựng trong đường ruột bé một hệ vi sinh khỏe mạnh và ổn định. Hệ tiêu hóa khỏe mạnh, tình trạng đầy hơi, nôn trớ cũng sẽ được cải thiện rõ rệt.

Bioamicus Complete là men vi sinh đa chủng toàn diện cải thiện nôn trớ, đầy hơi

Cách dùng men BioAmicus Complete cho trẻ nôn trớ cũng rất đơn giản. Men được dùng theo đường uống với liều như sau:

• Trẻ từ 0-12 tháng tuổi: Mỗi ngày uống 1 lần, mỗi lần 5 giọt.
• Trẻ từ trên 1 tuổi và người lớn: Mỗi ngày 1-3 lần, mỗi lần 5 giọt.

Sản phẩm này có thể dùng trực tiếp hoặc dùng kèm với sữa và thức ăn không quá nóng của trẻ.

Hy vọng qua bài viết trên đã giúp mẹ có cách xử trí khi gặp tình trạng bé bị đầy bụng và nôn. Nếu có bất kỳ thắc mắc gì hãy liên hệ ngay hotline 1900 63 69 85 để được Dược sĩ chuyên môn hỗ trợ kịp thời. Và đừng quên truy cập Website của BioAmicus thường xuyên để cập nhật kiến thức chăm con khoa học.