Tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em- Mách mẹ cách phòng và điều trị

Tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ là bệnh lý ít găp nhưng đáng lo ngại. Tiêu chảy kèm máu nhiều ngày khiến con quấy khóc, mệt mỏi. Nếu không xác định được nguyên nhân và điều trị kịp thời, trẻ có thể tử vong trong vòng 12 ngày. Bài viết dưới đây mách mẹ cách phòng và điều trị tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em ngay hôm nay.

1. Tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em là gì

Tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em là tình trạng tiêu chảy có tổn thương lòng ruột. Các tổn thương này gây xuất huyết ra ngoài theo phân. Tính chất phân tiêu chảy loãng lỏng, nhiều nước. Con có thể đi tiêu nhiều gấp 2-4 lần mỗi ngày.

Các triệu chứng của tiêu chảy kiết lỵ ở  trẻ khởi phát đột ngột, cấp tính. Ngoài tính chất phân lỏng nát, trẻ tiêu chảy kiết lỵ có thêm một số dấu hiệu như:

– Đi ngoài phân nhầy, có máu. Các vệt máu lẫn trong phân có màu đỏ tươi hoặc đen.

– Đau bụng theo cơn, co rút bụng, đau khi đi vệ sinh

– Trẻ mót rặn nhưng không đi tiêu được

– Nôn trớ, đôi khi nôn khan

– Sốt cao trên 38 độ C

– Bụng chướng, gõ đau

– Trẻ mệt mỏi, gầy sút cân

Trong đó, đi ngoài lẫn máu là tiêu chuẩn chẩn đoán lỵ. Ngoài ra, sốt và đau bụng cũng là những triệu chứng điển hình. Trẻ mắc lỵ thường đau bụng dữ dội, đau cả khi chạm nhẹ, đau từ 4-8 ngày. Trường hợp nặng con đau liên tục tới 2 tuần.

Tiêu chảy kiết lỵ có tổn thương ống tiêu hóa, đi ngoài có máu

2. Nguyên nhân gây ra tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ nhỏ

Có hai nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy kiết lỵ là lỵ trực trùng và lỵ amip. Cả hai đều gây tổn thương tế bào niêm mạc ruột dẫn tới tiêu chảy phân máu. Tuy nhiên, biểu hiện và tỷ lệ mắc khá khác nhau.

2.1. Bệnh lỵ trực trùng

Bệnh lỵ trực trùng chiếm 60% các bệnh lỵ, do vi khuẩn Shigella gây ra. Phổ biến là các chủng S.dysenteriae; S.flexneri; S. boydii; S.sonnei. 

Đa số ca lỵ trực trùng chỉ có tiêu chảy nhẹ. Bên cạnh đó là các triệu chứng đau thốn vùng trực tràng, mót rặn, đau nhức cơ, sốt cao.

2.2. Bệnh lỵ Amip

Bệnh lỵ amip do ký sinh trùng amip gây ra, phổ biến nhất là chủng Entamoeba histolytica. Bệnh lỵ do amip thường không có sốt. Biểu hiện rõ ràng nhất là phân nhiều nhầy, máu. Tuy chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ trong các ca tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em xong lại dễ tiến triển thành mạn tính, dây dưa và khó điều trị.

3. Bệnh kiết lỵ có nguy hiểm không? Bé bị kiết lỵ bao lâu khỏi?

Tiêu chảy kiết lỵ là một trong những chứng tiêu chảy nguy hiểm ở trẻ em. Các tổn thương tại ruột có thể gây viêm lâu dài, thậm chí hoại tử ruột. Trẻ cũng có thể gặp các biến chứng do quá trình nhiễm trùng gây ra như viêm túi mật, sốc nhiễm khuẩn, nhiễm độc thần kinh, sốt cao co giật, trụy tim mạch…

Điều trị đúng cách, con có thể khỏi sau 1-2 tuần. Nếu để tiêu chảy kiết lỵ diễn ra câu hơn, trẻ suy dinh dưỡng, gầy yếu, mất nước, biếng ăn, tiêu hóa hồi phục khó khăn.

Chị HA, Hà Nội, chia sẻ: “Hồi 2 tuổi bé bị tiêu chảy kiết lỵ. Sau đó mẹ nấu đủ mọi món mà con không thèm ăn, sụt cân. Phải đến hơn 1 năm với các nỗ lực của mẹ con mới tăng cân chậm trở lại.”

4. Cách điều trị tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em

Tất cả trẻ đi tiêu chảy kiết lỵ đều cần được thăm khám, bù nước ngay để dự phòng mất nước. Hơn nữa, bệnh nhi tiêu chảy kiết lỵ cần điều trị kháng sinh trong ít nhất 5 ngày. Tùy tình trạng sức khỏe của bé, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị nội trú hoặc ngoại trú.

4.1. Nhanh chóng bù nước, điện giải

Như các chứng bệnh tiêu chảy khác, trẻ tiêu chảy kiết lỵ cần bù nước, điện giải đề phòng mất nước.

Phương pháp chẩn đoán mức độ mất nước và phác đồ điều trị cũng giống như phương pháp chung:

– Trẻ mất nước cấp độ A: Bù nước theo nhu cầu, tăng số cữ bú, cho trẻ uống thêm Oresol nếu muốn.

– Trẻ mất nước cấp độ B: Bù nước đường uống bắt buộc bằng Oresol trong 4 giờ đầu.

– Trẻ mất nước cấp độ C: Truyền dung dịch Ringer lactate hoặc đặt ống thông dạ dày. Bổ sung đồng thời Oresol đường uống nếu trẻ còn uống được.

Bù nước theo cấp độ mất nước, điện giải

Chi tiết mời mẹ xem tại: Cách điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ em

4.2. Thuốc điều trị tiêu chảy kiết lỵ

Thuốc điều trị tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em chính là kháng sinh. Chỉ riêng tiêu chảy kiết lỵ có khuyến cáo sử dụng kháng sinh để tiêu diệt tác nhân gây bệnh.

Các kháng sinh hay dùng nhất là: Ciprofloxacin, Pivecillinam, Ceftriaxone, Metronidazole. Ngoài kháng sinh, có thể sử dụng một số thuốc khác để điều trị triệu chứng như thuốc hạ sốt.

Khả năng kháng thuốc của các chủng Amip, Salmonella ngày càng tăng. Không phải kháng sinh nào cũng có hiệu quả. Do đó, mẹ tuyệt đối không tự ý mua và sử dụng kháng sinh điều trị lỵ.

4.3. Đảm bảo dinh dưỡng cho trẻ bị tiêu chảy kiết lỵ

Tổn thương ống tiêu hóa trong tiêu chảy kiết lỵ thường dẫn thiếu hụt enzym tiêu hóa, kém hấp thu. Đảm bảo dinh dưỡng không chỉ là đảm bảo lượng thức ăn hằng ngày, mà còn cần lưu ý đến khả năng tiêu hóa.

Đối với trẻ bú mẹ, hãy duy trì cho trẻ bú mẹ và tăng số lần bú trong ngày. Sữa mẹ giàu dinh dưỡng lại dễ hấp thu, ít gây kích ứng cho trẻ. Thêm vào đó, nguồn kháng thể tự nhiên dồi dào trong sữa mẹ sẽ góp phần đẩy lùi tiêu chảy ở trẻ. Nếu có thể, cho trẻ ăn thêm sữa chua làm từ loại sữa mà trẻ hay ăn.

Đối với trẻ lớn hơn, khẩu phần ăn hằng ngày phải cung cấp tối thiểu 110kcal/kg cân nặng. Khi đang mắc tiêu chảy, chế độ ăn cần giảm lượng đường lactose (có nhiều trong sữa bò, sữa bột thông thường). Với cùng lượng thức ăn như trước, nên chia thành 6 bữa/ngày. Trong đó, protein (thịt bò, thịt lợn, thịt gà) cần chiếm ít nhất 10% năng lượng của bữa ăn.

Khi con tiêu chảy kiết lỵ, mẹ có thể chia nhỏ thức ăn cho trẻ dễ ăn, dễ tiêu hóa. Sau đó tăng dần độ thô. Hãy nhanh chóng đưa trẻ quay trở lại chế độ ăn bình thường sau khi khỏi tiêu chảy.

Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng hằng ngày cũng cần bổ sung thêm kẽm, vitamin, đặc biệt là vitamin A để bù lại lượng thiếu hụt do tiêu chảy. Muốn tăng cường tiêu hóa, hấp thu và nhanh chóng hồi phục niêm mạc dạ dày, mẹ bổ sung cho con men vi sinh đa chủng và kẽm.

Mời mẹ xem thêm:

• 15 mẹo trị tiêu chảy cho bé tại nhà
• Nước gạo rang trị tiêu chảy cho bé

5. Cách phòng ngừa tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ hiệu quả

Tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em hoàn toàn có thể phòng ngừa. Quan trọng nhất là đảm bảo vệ sinh và nâng cao sức đề kháng tự nhiên của bé.

5.1. Giữ vệ sinh thực phẩm và có thói quen ăn uống hợp vệ sinh

Các tác nhân tiêu chảy kiết lỵ đến từ chính thực phẩm không vệ sinh. Ngay từ bây giờ, mẹ hãy:

– Thực hiện ăn chín, uống sôi, không cho trẻ ăn những món gỏi, món ăn sống

– Nói không với đồ ăn không rõ nguồn gốc, chế biến không đảm bảo vệ sinh

– Tập cho con thói quen rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh

Tập cho trẻ thói quen rửa tay phòng chống tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em

– Vệ sinh sạch sẽ dụng cụ ăn uống, khu vực nhà bếp, nhất là núm bình sữa, núm vú giả, bình nước…

– Đậy kín thức ăn tránh ruồi, nhặng bám vào mang theo mầm bệnh

5.2. Cải thiện hệ miễn dịch tự nhiên bằng men vi sinh đa chủng

Một hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp con phòng ngừa không chỉ tiêu chảy kiết lỵ, mà còn nhiều vấn đề khác về hô hấp, tiêu hóa, giúp hồi phục nhanh hơn sau tiêu chảy.

Bổ sung men vi sinh đa chủng giúp cải thiện hệ miễn dịch thông qua 70% tế bào miễn dịch tại đường tiêu hóa. Hệ vi sinh khỏe mạnh bảo vệ niêm mạc ruột thông qua điều hòa nội môi ruột. Từ đó thúc đẩy hoạt động của đại thực bào, tế bào lympho T và B, tế bào bạch cầu… Miễn dịch tăng cường, khả năng chống lại tác nhân gây lỵ tiêu chảy ở trẻ cũng lớn hơn.

Ngoài ra, men vi đa chủng còn nhiều lợi ích khác trên hệ tiêu hóa, vượt trội hơn dòng men đơn chủng. Đặc trưng đa chủng giúp giải quyết các vấn đề khắp từ ruột non tới ruột già. Chúng hiệp đồng tác dụng với nhau, cải thiện hiệu quả các triệu chứng của rối loạn tiêu hóa, nôn trớ, biếng ăn, kém hấp thu…

Lựa chọn men vi sinh đa chủng cho bé yêu, mẹ nên chọn dòng men chứa đồng thời hai nhóm lợi khuẩn là Lactobacillus và Bifidobacterium.

Men 10 chủng BioAmicus – Đường ruột khỏe mạnh bảo vệ trẻ trước tiêu chảy kiết lỵ

Men 10 chủng BioAmicus Complete là dòng men vi sinh đa chủng đang được hàng triệu bà mẹ trên toàn thế giới tin dùng. Được đánh giá là men vi sinh có nhiều ưu điểm vượt trội như:

– Men vi sinh chứa 10 chủng lợi khuẩn thuần khiết. Bằng công nghệ hiện đại từ Canada, cả 10 lợi khuẩn đều được phân lập tới chủng. Đảm bảo tính thuần chủng về bộ gen, không bị biến đổi gen, tác dụng đồng nhất. Mỗi chủng lại mang lại một lợi ích khác nhau trên đường tiêu hóa. Kết hợp 10 chủng lợi khuẩn có được lợi ích tổng hợp trên cả hệ tiêu hóa, đặc biệt là hỗ trợ cải thiện sức đề kháng.

– Là men 10 chủng chứa các thành phần lành tính. Điều này rất quan trọng đối với trẻ mắc tiêu chảy kiết lỵ, vốn đã có tổn thương ống tiêu hóa. Thành phần không chứa phụ gia tạo màu, mùi vị, chất dễ gây kích ứng. Mẹ an tâm cho trẻ dùng mỗi ngày, kể cả trẻ sơ sinh.

– BioAmicus Men 10 chủng chuẩn liều 1 tỷ lợi khuẩn. Liều dùng tuân thủ theo khuyến cáo của WHO cho hiệu quả bổ sung lợi khuẩn ổn định. Đảm bảo đủ lượng lợi khuẩn, hỗ trợ ức chế sự nhân lên của hại khuẩn, đưa hệ vi sinh về tỷ lệ lợi khuẩn – hại khuẩn cân bằng (85:15).

Men 10 chủng BioAmicus an toàn, hiệu quả, phù hợp với mọi lứa tuổi

5.3. Sử dụng nhà vệ sinh và xử lý phân an toàn

Nguồn phát tán Shigella, lỵ amip quan trọng chính là phân, chất thải của bệnh nhân mắc bệnh lỵ. Qua phân, vi khuẩn, ký sinh trùng có thể thấm xuống đất, nhiễm vào nguồn nước. Hoặc bám dính trên chính rau củ nếu sử dụng phân làm phân bón.

Do đó, để phòng ngừa tiêu chảy kiết lỵ, hãy:

– Xây dựng hố xí tự hoại hợp vệ sinh

– Hạn chế sử dụng phân tươi, chưa qua ủ hoai để bón cho cây trồng

– Không xả trực tiếp phân, chất thải xuống ao, hồ, suối

5.4. Sử dụng nguồn nước sạch

Nước giếng khoan, nước lần, nước sông ngày nay không còn phù hợp để sử dụng nấu ăn trong gia đình. Hãy cố gắng thay bằng nguồn nước máy đảm bảo vệ sinh.

Các bể chứa nước cũng cần được vệ sinh định kỳ. Điều này không chỉ giúp phòng ngừa tiêu chảy kiết lỵ mà còn giúp cả gia đình tránh được các bệnh nhiễm trùng khác.

6. Tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em khi nào cần nhập viện

Tiêu chảy kiết lỵ ở trẻ em cần được thăm khám ngay từ ngày đầu tiên mẹ phát hiện có máu trong phân. Sau 2 ngày điều trị kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ, con cần được khám lại nếu thuộc các trường hợp sau:

– Trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi

– Mắc sởi và khỏi trong vòng 6 tuần qua

– Không đáp ứng với thuốc hoặc điều trị không cải thiện tốt sau 2 ngày dùng thuốc

– Trẻ có biểu hiện mất nước như mắt trũng, nếp lằn da mất chậm, khát, quấy khóc hoặc ngủ ly bì…

Trẻ có từ 3 trên 4 biểu hiện ở trên cần được nhập viện vì có nguy cơ biến chứng nặng hoặc tử vong. Các trường hợp còn lại, chỉ định nhập viện sẽ được các bác sĩ cân nhắc thêm. Nếu không có gì đáng ngại, con có thể được bác sĩ cho điều trị ngoại trú, đổi kháng sinh khác nếu cần và tiếp tục khám lại sau 2 ngày.

Qua bài viết trên, hy vọng mẹ không còn lúng túng khi con mắc tiêu chảy kiết lỵ. Trao đổi thêm về tình trạng tiêu hóa của trẻ, mời mẹ liên hệ 1900 636 985. Theo dõi ngay website BioAmicus để có được những kiến thức chăm con bổ ích mẹ nha!