Trẻ sơ sinh quấy khóc không chịu ngủ: Nguyên nhân & Giải pháp

Mục lục

Trẻ sơ sinh quấy khóc không chịu ngủ là tình trạng khiến nhiều ba mẹ lo lắng và kiệt sức khi chăm con. BioAmicus sẽ giúp ba mẹ hiểu rõ vì sao bé khó ngủ, quấy khóc và gợi ý cách xử lý đúng giúp bé dễ dàng đi vào giấc ngủ hơn.

Trẻ sơ sinh quấy khóc không chịu ngủ

5 Nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh quấy khóc không chịu ngủ

Trẻ sơ sinh chưa thể nói, vì vậy khóc chính là cách duy nhất để bé giao tiếp và bày tỏ nhu cầu của mình. Mỗi tiếng khóc đều mang một “thông điệp” riêng mà bé muốn gửi đến ba mẹ - có thể là đói, khó chịu hay cần được vỗ về,....

Dưới đây là 5 nguyên nhân phổ biến khiến trẻ sơ sinh quấy khóc, khó ngủ mà ba mẹ cần chú ý để kịp thời thấu hiểu và đáp ứng.

1. Nhu cầu cơ bản chưa được đáp ứng

Đây là những lý do đầu tiên mà ba mẹ nên nghĩ đến khi bé quấy khóc:

  • Bé đói: Dạ dày của trẻ sơ sinh còn rất nhỏ, cần được bú thường xuyên (khoảng 2-3 giờ một lần) để duy trì năng lượng. Vì vậy nếu bụng đói, bé sẽ khó ngủ và quấy khóc.
  • Trang phục không thoải mái: Quần áo có đường chỉ may thô ráp, tem mác cứng cọ vào da hoặc tã/bỉm ẩm ướt có thể khiến bé ngứa ngáy, khó chịu và không thể đi vào giấc ngủ.
  • Nhiệt độ không phù hợp: Bé sẽ khó chịu nếu quá nóng (dấu hiệu đổ mồ hôi, da ửng đỏ) hoặc quá lạnh (dấu hiệu da lạnh, đặc biệt ở vùng gáy).

2. Trẻ chưa quen với môi trường bên ngoài

Suốt hơn 9 tháng trong bụng mẹ, trẻ được bao bọc trong môi trường ấm áp của tử cung, liên tục nghe những âm thanh nhịp nhàng như tiếng tim đập, tiếng máu chảy,... và cảm nhận sự đung đưa nhẹ nhàng.

Khi chào đời, bé bất ngờ bước vào một thế giới khác hoàn toàn: ánh sáng, âm thanh thay đổi liên tục và môi trường không ổn định. Hệ thần kinh non nớt của bé chưa kịp thích nghi, dẫn đến cảm giác bất an, quấy khóc và khó ngủ.

Phần lớn trẻ sơ sinh quấy khóc trong giai đoạn này là vì bé “nhớ” cảm giác an toàn trong bụng mẹ và cần sự hỗ trợ từ ba mẹ để tái tạo lại môi trường êm ái, an toàn.

3. Khóc dạ đề (Hội chứng Colic)

Hội chứng colic (khóc dạ đề) là tình trạng trẻ sơ sinh quấy khóc dữ dội, kéo dài trên 3 giờ mỗi ngày, hơn 3 ngày mỗi tuần và lặp lại trong ít nhất 3 tuần liên tiếp - thường xuất hiện vào buổi chiều tối.

Dù nguyên nhân chính xác vẫn chưa được xác định, nhiều nghiên cứu cho thấy hiện tượng này có thể liên quan đến sự mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, khiến bé dễ bị đầy hơi, chướng bụng, đau bụng,... hoặc do hệ thần kinh của trẻ còn non nớt, phản ứng quá mức với các kích thích từ môi trường.

Đây là giai đoạn sinh lý tạm thời, thường đạt đỉnh vào khoảng 6 tuần tuổi và giảm dần khi bé được 3-4 tháng.

Hội chứng colic khiến trẻ quấy khóc không chịu ngủ

Hội chứng colic gây tình trạng bé quấy khóc nhiều về đêm

4. Tuần khủng hoảng (Wonder Weeks)

Não bộ của trẻ phát triển rất nhanh trong những ngày tháng đầu đời. Ở một số giai đoạn nhất định - được gọi là “tuần khủng hoảng” (Wonder Weeks) - bé bắt đầu nhận thức rõ hơn về thế giới xung quanh, học cách tiếp nhận âm thanh, hình ảnh và cảm xúc mới.

Chính những bước “nhảy vọt” về tinh thần này có thể khiến bé bất an, quấy khóc, bám mẹ nhiều, cáu kỉnh và khó ngủ so với thường ngày. Đây là phản ứng tự nhiên trong quá trình phát triển, ba mẹ chỉ cần bình tĩnh, kiên nhẫn vỗ về để bé cảm nhận được cảm giác an toàn.

5. Vấn đề sức khỏe tiềm ẩn

Đôi khi, việc trẻ quấy khóc liên tục có thể là dấu hiệu cảnh báo một vấn đề sức khỏe. Bé có thể bị nhiễm trùng (như viêm đường hô hấp, viêm tai giữa), dị ứng (dị ứng đạm bò, đạm thực phẩm,...) hoặc gặp tác nhân gây đau như côn trùng cắn, sợi tóc quấn chặt quanh ngón tay, ngón chân,...

Ba mẹ nên quan sát kỹ toàn thân bé, kiểm tra da dẻ, tay chân,... và theo dõi các biểu hiện bất thường khác để kịp thời phát hiện và đưa trẻ đi khám khi cần thiết.

5 Cách trị trẻ sơ sinh quấy khóc không chịu ngủ

Sau khi xác định được nguyên nhân, ba mẹ có thể áp dụng các giải pháp sau để giúp bé bình tĩnh và dễ ngủ hơn.

1. Ôm ấp dỗ dành trẻ

Nhiều ba mẹ lo rằng việc bế ẵm mỗi khi bé khóc sẽ khiến con “quen hơi” và làm hư con. Nhưng thực tế, khi ba mẹ phản hồi nhanh chóng bằng cách ôm ấp, vỗ về trẻ - sự tiếp xúc da kề da, hơi ấm và nhịp tim quen thuộc của ba mẹ có thể giúp bé bình tĩnh và làm dịu cơn quấy khóc. 

Điều quan trọng là ba mẹ cần giữ tâm thế bình tĩnh, bởi cảm xúc của người chăm sóc sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến bé.

Nếu ba mẹ lo lắng hay căng thẳng, bé có thể khóc quấy dữ dội hơn. Ngược lại, vòng tay ấm áp cùng giọng nói nhẹ nhàng sẽ là “liều thuốc an thần” tự nhiên, giúp bé cảm nhận được tình yêu và sự an toàn, từ đó dễ dàng đi vào giấc ngủ.

2. Thiết lập điều kiện ngủ lý tưởng

Một không gian ngủ lý tưởng giúp bé dễ thư giãn, ổn định cảm xúc và sẵn sàng đi vào giấc ngủ hơn. Ba mẹ cần đặc biệt chú ý các yếu tố sau:

  • Ánh sáng: Hãy giữ không gian đủ tối - bóng tối giúp kích thích cơ thể trẻ sản xuất melatonin (hormone gây buồn ngủ).
  • Nhiệt độ: Tránh để phòng quá nóng hoặc quá lạnh, nhiệt độ lý tưởng là khoảng 26-28°C.
  • Âm thanh: Tránh để tiếng tivi, điện thoại hoặc tiếng nói chuyện lớn xung quanh khi bé chuẩn bị ngủ. Ba mẹ có thể bật tiếng ồn trắng (white noise) với âm lượng vừa phải để che đi tiếng ồn bên ngoài và khiến bé cảm thấy an toàn, thư giãn hơn.
  • Trang phục: Mặc cho bé quần áo mềm mại và vừa vặn. Kiểm tra kỹ tem, nhãn, đường chỉ vì những chi tiết nhỏ này có thể khiến bé ngứa ngáy, bứt rứt. Trước khi ngủ, nên thay bỉm mới để đảm bảo sự khô ráo, dễ chịu cho bé.

Các yếu tố ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé

Môi trường ngủ thoải mái giúp bé thoải mái an tâm, đi vào giấc ngủ

3. Chú ý tín hiệu buồn ngủ của bé

Ba mẹ hãy quan sát kỹ các dấu hiệu buồn ngủ sớm ở trẻ như: ngáp, dụi mắt, tránh giao tiếp mắt, nhìn chăm chú vào một điểm, cử động chậm lại hoặc bỗng trở nên yên lặng hơn thường ngày.

Ngay khi nhận thấy những tín hiệu này, ba mẹ nên bắt đầu dỗ bé ngủ, tránh để bé quá mệt hoặc cáu gắt – khi đó bé sẽ khó vào giấc hơn.

Trẻ sơ sinh đặc biệt yêu thích sự nhất quán, bởi điều đó giúp bé cảm thấy an toàn và dễ dàng đoán trước điều sắp xảy ra. Vì vậy, việc xây dựng “quy trình đi ngủ” lặp lại mỗi tối sẽ trở thành tín hiệu quen thuộc giúp bé nhận biết “đã đến giờ đi ngủ”.

Ba mẹ có thể áp dụng một chuỗi hoạt động đơn giản như: Tắm nước ấm → Massage nhẹ nhàng → Ôm ấp, vỗ về bé → Hát ru.

Khi được đặt xuống giường trong trạng thái thư giãn, bé sẽ dễ dàng và nhanh chóng đi vào giấc ngủ sâu hơn.

4. Giải quyết vấn đề tiêu hóa

Vấn đề về tiêu hóa là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến trẻ sơ sinh quấy khóc, trằn trọc và khó ngủ.

Vì vậy, ba mẹ cần kết hợp nhiều biện pháp chăm sóc phù hợp để phòng tránh tình trạng đau bụng, chướng hơi,... giúp bé tiêu hóa tốt hơn, giảm quấy khóc và ngủ ngon hơn:

  • Cho trẻ bú đúng cách: Ba mẹ nên cho bé bú ở tư thế đầu cao hơn bụng một chút, đảm bảo miệng bé ngậm kín quầng vú (đối với trẻ bú mẹ) hoặc cổ bình sữa luôn đầy sữa (đối với trẻ bú bình) để hạn chế bé nuốt phải không khí. Khi bé bú đúng cách, lượng hơi nuốt vào sẽ ít hơn, giúp giảm tình trạng đầy hơi, nôn trớ, đau bụng sau bú.
  • Vỗ ợ hơi thường xuyên: Sau mỗi cữ bú, ba mẹ nên bế bé ở tư thế thẳng, áp đầu bé vào vai và nhẹ nhàng vỗ lưng bé khoảng 5-10 phút cho đến khi bé ợ hơi, giúp giải phóng lượng không khí trẻ vô tình nuốt phải khi bú.
  • Massage bụng: Massage bụng nhẹ nhàng theo theo chiều kim đồng hồ giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ bé đi tiêu dễ dàng hơn. Ba mẹ có thể thực hiện sau khi bé tắm hoặc trước giờ ngủ để giúp cơ thể bé thư giãn, dễ ngủ hơn.
  • Điều chỉnh chế độ ăn của bé: Trẻ quấy khóc không chịu ngủ kèm theo tiêu chảy, nổi ban, đầy hơi, khó chịu sau bú,... có thể là biểu hiện của bất dung nạp lactose hoặc dị ứng đạm sữa bò. Ba mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám để xác định nguyên nhân chính xác. Tùy trường hợp, bác sĩ có thể khuyến nghị mẹ điều chỉnh chế độ ăn (nếu bé bú mẹ hoàn toàn) hoặc chuyển sang loại sữa công thức chuyên biệt, phù hợp hơn với cơ địa của trẻ.
  • Bổ sung lợi khuẩn: Nhiều nghiên cứu cho thấy việc bổ sung lợi khuẩn (probiotic) có thể giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện tiêu hóa và giảm các triệu chứng như đầy hơi, đau bụng, khóc dạ đề,... ở trẻ sơ sinh một cách hiệu quả.

Ba mẹ có thể tham khảo sản phẩm BioAmicus Complete 10 chủng lợi khuẩn, “trợ thủ đắc lực” giúp hỗ trợ tiêu hóa và miễn dịch cho bé:

men 10 chủng bioamicus - men vi sinh 10 chủng đầu tiên
BioAmicus Complete - Bổ sung 10 chủng lợi khuẩn cho trẻ
480.000đ

*Sản phẩm này không là phải thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Mẹo giúp con êm bụng, ngủ ngon giấc

Tiêu hóa khỏe mạnh giúp bé vui vẻ, ngủ ngon mỗi ngày

5. Chia ca chăm sóc bé

Chăm sóc trẻ sơ sinh quấy khóc và khó ngủ là công việc vừa căng thẳng vừa tốn sức, vì vậy không ai nên “trực chiến” một mình suốt ngày đêm.

Ba mẹ nên có một lịch chia ca với người thân, khi một người chăm sóc bé, người còn lại có thể nghỉ ngơi hoàn toàn, thậm chí sang phòng khác và sử dụng nút bịt tai để có giấc ngủ sâu hơn.

Cách làm này giúp ba mẹ không bị kiệt sức, có thời gian phục hồi năng lượng để luôn giữ được tinh thần tích cực, bình tĩnh và sẵn sàng chăm sóc bé hiệu quả trong ca của mình.

Khi nào trẻ quấy khóc không chịu ngủ là dấu hiệu nguy hiểm?

Hầu hết các trường hợp trẻ sơ sinh quấy khóc không chịu ngủ là bình thường. Tuy nhiên, theo nhs.uk ba mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám ngay lập tức nếu bé có bất kỳ dấu hiệu nào sau đây:

  • Khóc thét hoặc tiếng khóc the thé, nghe rất khác lạ.
  • Sốt cao (trên 38°C), đặc biệt là sốt chân tay lạnh.
  • Bỏ bú, mệt mỏi.
  • Nôn mửa (đặc biệt là nôn vọt hoặc nôn ra dịch xanh/vàng).
  • Thở khó, thở rít, thở khò khè.
  • Da nhợt nhạt hoặc tím tái, xanh xao, vàng vọt.
  • Phát ban, sưng tấy.
  • Tiêu chảy, phân nhầy máu.
  • Ba mẹ đã thử mọi cách nhưng trẻ vẫn quấy khóc không chịu ngủ dai dẳng.

Kết luận

Nhìn chung, tình trạng trẻ sơ sinh quấy khóc không chịu ngủ thường chỉ là phản ứng sinh lý tạm thời trong giai đoạn đầu đời. Khi được đáp ứng đúng nhu cầu và cảm thấy an toàn, thoải mái, bé sẽ dần ổn định giấc ngủ theo thời gian.

Điều quan trọng là ba mẹ cần giữ bình tĩnh, kiên nhẫn quan sát, lắng nghe để hiểu vấn đề của con, đồng thời chú ý nhận diện các dấu hiệu bất thường để kịp thời đưa trẻ đi khám khi cần thiết.

Hy vọng bài viết đã giúp ba mẹ hiểu rõ hơn về nguyên nhân và cách xử lý khi trẻ sơ sinh quấy khóc không chịu ngủ, từ đó đồng hành cùng con nhẹ nhàng và hiệu quả hơn trong những tháng ngày đầu đời.

Nếu cần tư vấn chi tiết hơn, ba mẹ có thể liên hệ hotline 1900 636 985 hoặc truy cập website BioAmicus để được hỗ trợ thêm.



Bài viết liên quan

Gọi ngay