Táo bón ở trẻ - Cẩm nang những điều cần biết

Bất kỳ cha mẹ nào cũng gặp phải tình trạng “đứng ngồi không yên” mỗi khi chứng táo bón ở trẻ “hỏi thăm”. Vậy nguyên nhân gây táo bón là gì và cách khắc phục an toàn cho bé.

Dấu hiệu táo bón ở trẻ

Táo bón là tình trạng trẻ đi đại tiện phân quá ít, rắn và khô, hoặc giảm tần suất đi tiêu:

• Đối với trẻ dưới 1 tuổi: Thường đi đại tiện 2-3 lần một ngày, nhưng nếu trẻ chỉ đi 1 lần 1 ngày, phân mềm dẻo, khối lượng bình thường thì vẫn không gọi là táo bón.
• Đối với ở trẻ lớn hơn: Thường đi đại tiện 1 lần/ngày, nhưng có khi đi 2-3 lần/ngày nhưng phân rắn và ít thì vẫn gọi là táo bón.

Như vậy, dấu hiệu chính xác nhất để xác định táo bón là tình trạng trẻ đi ngoài phân ít rắn và khô.

Ngoài ra, bé bị táo bón còn có nhiều biểu hiện khác mắc kèm như:

• Biếng ăn hoặc ăn ít hơn do đầy trứng bụng
• Trẻ rặn đỏ mặt nhưng vẫn không thể đi tiêu
• Đau rát khi đi vệ sinh. Việc phân trở nên cứng khiến cho hậu môn của trẻ bị rách gây đau và chảy máu
• Són phân không có kiểm soát. Một khi trẻ bị táo bón đồng nghĩa với việc dịch ruột sẽ ứ lại quanh khối phân cứng gây tắc nghẽn. Trong trường hợp dịch ứ nhiều sẽ gây nên triệu chứng són phân lỏng.
• Đau bụng quanh rốn cũng có thể xảy ra đối với trẻ bị táo bón, thậm chí là tái đi tái lại nhiều lần

Những triệu chứng của táo bón khiến trẻ khó chịu, đau đơn và sợ đi ngoài. Trẻ càng cố nhịn đi vệ sinh, tình trạng táo bón càng trở nên nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây nên táo bón ở trẻ

Có rất nhiều nguyên nhân gây nên táo bón ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Các nguyên nhân phổ biến nhất đến từ yếu tố dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt:

• Không đủ lượng nước và chất sơ: Do bé uống quá nhiều nước ngọt, ít uống nước lọc và ăn ít hoa quả cũng như rau tươi.
• Lười vận động: Thói quen ít vận động, chỉ quanh quẩn trong nhà xem tivi, chơi điện tử, internet,… khiến nhu động ruột bị “ì” lâu ngày dẫn đến táo bón.
• Thay đổi chế độ ăn uống: Trẻ chuyển từ bú mẹ sang ăn dặm hoặc thay đổi chế độ ăn đột ngột khiến hệ tiêu hóa chưa kịp thích nghi
• Sử dụng thuốc: Các loại thuốc giảm đau, hạ sốt, thuốc giảm ho, điều trị tiêu chảy,… có thể gây tác dụng phụ làm phân trở nên khô rắn, khó di chuyển gây táo bón.
• Sợ đi tiêu: Trẻ chưa có thói quen đi tiêu đều đặn, nhịn đi vệ sinh vì sợ bẩn, sợ thối, hoặc ngại xin phép cô giáo... làm phân lưu lại lâu trong ruột, trở nên khô cứng, gây ra táo bón
• Sử dụng sữa công thức: Trẻ uống sữa công thức dễ bị táo bón hơn trẻ bú mẹ hoàn toàn
• Một số bệnh lý: Những căn bệnh liên quan đến đại trực tràng, hệ thần kinh, suy dinh dưỡng, thiếu máu,… khiến trương lực ruột bị giảm, làm bé bị táo bón.

Nguyên nhân trẻ bị táo bón

Cách chăm sóc và điều trị táo bón ở trẻ

Chăm sóc và điều trị cho trẻ bị táo bón cần thay đổi toàn diện các yếu tố ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa như chế độ ăn uống, lối sống. Dưới đây là một số biện pháp cụ thể mẹ có thể áp dụng tại nhà.

Bổ sung chất xơ

Bổ sung chất xơ giúp tăng cường nhu động ruột, làm mềm phân và hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.

Mẹ có thể cung cấp thêm chất xơ cho bé thông qua ngũ cốc nguyên cám, hoa quả chín như: cam, quýt, bưởi, chuối, bơ, đu đủ hoặc rau xanh như súp lơ, mồng tơi, rau dền… 

Bổ sung men vi sinh

Bổ sung men vi sinh để hỗ trợ phòng ngừa và điều trị táo bón ở trẻ là giải pháp đang được nhiều chuyên gia đánh giá cao về hiệu quả và độ an toàn. 

Bổ sung men vi sinh giúp cung cấp cho đường ruột hàng tỷ lợi khuẩn, trực tiếp và gián tiếp làm giảm tình trạng khô táo khó đi tiêu:

• Tăng cường nhu động ruột, giúp thức wan không bị lưu giữ quá lâu gây mất nước
• Kích thích ruột già tăng cường giữ nước trong lòng ruột, làm mềm phân
• Kết hợp cùng với chất xơ giúp phân vào khuôn nhưng không bị khô cứng

Men vi sinh nên sử dụng cho trẻ bị táo bón là men vi sinh đa chủng. Dòng men này giúp cải thiện hệ vi sinh tự nhiên, xây dựng đường ruột khỏe mạnh với đa dạng lợi khuẩn.

Men 10 chủng BioAmicus cho bé tiêu hóa trơn tru là lựa chọn của mẹ thông thái

Uống đủ nước

Nước giúp làm mềm phân, giúp phân di chuyển dễ dàng qua ruột. Uống đủ nước giúp ruột già không cần tái hấp thu nước từ phân gây táo bón. 

Mẹ có thể cung cấp đủ nước hằng ngày theo độ tuổi:

• Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi: Bú mẹ hoàn toàn giúp cung cấp đủ nước và dinh dưỡng cần thiết
• Trẻ bắt đầu ăn dặm từ 6 – 12 tháng cần uống 600 ml nước/ngày (bao gồm: sữa, nước, nước trái cây…).
• Trẻ 1 – 3 tuổi cần uống 900 ml nước/ngày.
• Trẻ 3 – 5 tuổi cần uống 1200 ml nước/ngày.
• Trẻ lớn hơn 10 tuổi uống bằng người lớn: 1500 – 2000 ml nước/ngày.

Đối với nước ép hoa quả, các bà mẹ nên chế biến từ hoa quả tươi chứ không nên mua nước hoa quả ép sẵn đóng hộp.

Đi vệ sinh đúng giờ

Tập cho bé đi vệ sinh vào một giờ nhất định trong ngày để hình thành cho cơ thể bé phản xạ đi vệ sinh hàng ngày.

Khi thấy bé đang chơi bỗng nhiên chạy vô góc nhà đứng hoặc ngồi: đó là dấu hiệu bé đang nín nhịn. Mẹ nên khuyến khích bé đi tiêu lúc này.

Nếu bé đi tiêu phân khô, rắn, đau rát phần hậu môn hoặc có kèm 1 ít máu. Các mẹ có thể thoa một ít kem dưỡng ẩm vào vùng hậu môn sau khi vệ sinh sạch với nước. Cuối cùng, lau khô bằng khăn mềm để giúp bé dễ chịu hơn.

Mẹ nên làm gì khi bé bị táo bón

Xoa bụng bé hàng ngày

Xoa bụng hàng ngày cho bé để kích thích nhu động ruột của bé, giúp ruột già đào thải phân dễ dàng hơn.

Trước khi xoa bụng cho bé, mẹ nên xoa 2 bàn tay vào nhau cho ấm lên. Dúng hai tay xoa bụng trẻ nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ. Mỗi lần thực hiện kéo dài từ 10 – 15 phút.

Sử dụng sữa công thức phù hợp với bé

Nếu trẻ đang bú mẹ thì vẫn tiếp tục cho bú mẹ. Trẻ bú mẹ thường ít có nguy cơ mắc táo bón hơn trẻ uống sữa công thức

Nếu đang uống sữa công thức, mẹ cần xem lại việc tuân thủ cách pha theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Việc pha sữa quá đặc, sai tỷ lệ có thể khiến con bị táo.

Hãy ưu tiên sữa công thức không chứa dầu có, đạm whey hoặc có thêm thành phần chất xơ hòa tan, đạm thủy phân. Những loại sữa này sẽ giúp trẻ ít bị táo hơn.

Khi nào cần thăm khám bác sĩ

Hầu hết các trường hợp táo bón ở trẻ có thể được điều trị tại nhà. Song, vẫn có những trường hợp táo bón cần được thăm khám bởi bác sĩ để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Mẹ nên đưa trẻ đi thăm khám bác sĩ nếu thấy con có các dấu hiệu dưới đây:

• Táo bón kéo dài trên một tuần, thay đổi chế độ ăn không có tác dụng
• Táo bón sau khi trẻ mới sinh, bụng chướng, không xì hơi
• Trẻ bị đau bụng dữ dội hoặc liên tục
• Táo bón ảnh hưởng đến tiêu hóa: kém ăn, gầy sút, suy dinh dưỡng kèm theo nôn
• Trẻ bị táo bón kèm nôn mửa hoặc tiêu chảy thất thường
• Đau nhiều vùng hậu môn khi đi ngoài, trĩ, nứt hậu môn kèm theo các triệu chứng như mệt mỏi, sợ lạnh, sụt cân, chán ăn, sốt, phân có máu…

Trên đây là những thông tin về nguyên nhân, dấu hiệu và cách chăm sóc khi trẻ bị táo bón. Hi vọng qua bài viết này, mẹ có thêm các thông tin hữu ích để sẵn sàng đối mặt với táo bón ở trẻ.

Nếu còn thắc mắc, mẹ hãy liên hệ tới BioAmicus qua hotline 1900 636 985 hoặc nhắn tin trực tiếp trên website.