Trẻ biếng ăn bụng to: 5 nguyên nhân và 6 giải pháp hữu ích dành cho mẹ

Trẻ biếng ăn bụng to có thể do nguyên nhân sinh lý trong quá trình phát triển hoặc do một số bệnh lý gây ra. Mẹ hãy tham khảo bài viết dưới đây để hiểu rõ nguyên nhân nhằm có các biện pháp xử trí kịp thời, ngăn ngừa những ảnh hưởng xấu tới sức khỏe của trẻ.

1. Trẻ biếng ăn bụng to sinh lý

Thông thường, trẻ có kích thước bụng to từ sơ sinh do chiều dài ruột lớn hơn kích thước bụng. Đồng thời, bụng bé luôn căng vì lớp cơ thành bụng chưa phát triển vững chắc. Phần bụng sẽ thon gọn khi trẻ lớn dần, chiều cao và thành bụng hoàn thiện tốt hơn.

Trong quá trình phát triển, bé sẽ có những đợt biếng ăn sinh lý khi bước vào giai đoạn có những biến đổi về thể chất, hành động như: tập bò, tập đi, mọc răng…

Bé thường có những đợt biếng ăn sinh lý

Chính vì thế, mẹ không cần quá lo lắng nếu trẻ biếng ăn bụng to trong thời gian ngắn (1 – 2 tuần) nhưng vẫn phát triển bình thường, ngủ ngon, không quấy khóc. Ngoài ra, mẹ cũng có thể quan sát phân của con khi bé đi vệ sinh. Trẻ bú sữa mẹ có phân hơi lỏng màu vàng nhạt, tần suất 2 – 4 lần/ngày, trẻ bú sữa công thức phân màu nâu nhạt, rắn hơn, tần suất đi ngoài 1 – 2 ngày/lần. Với trẻ đã ăn dặm, phân có mùi, sẫm màu, tần suất 1 – 2 ngày/lần.

Mời mẹ xem thêm:

• Trẻ biếng ăn da xanh do đâu? Làm thế nào để cải thiện?
• Trẻ biếng ăn nên bổ sung Vitamin gì
• Trẻ biếng ăn có nên cai sữa không?

2. Nguyên nhân bệnh lý khiến trẻ biếng ăn bụng to

Ngoài nguyên nhân sinh lý, trẻ biếng ăn bụng to còn có thể do các bệnh lý khác gây ra. Mẹ tham khảo ngay bảng dưới đây để nhận biết được các nguyên nhân bệnh lý thường gặp ở trẻ nhỏ nhé.

2.1 Đầy hơi, khó tiêu

Đầy hơi khó tiêu có thể xảy ra khi bé bú sai tư thế làm 1 lượng lớn không khí đi vào dạ dày và ruột. Hoặc mẹ cho con ăn quá nhiều trong một bữa khiến cho hệ tiêu hóa bị quá tải, không tiêu hóa kịp. Thức ăn bị ứ đọng trong đường ruột, lên men và tạo ra khí gây đầy hơi.

Triệu chứng: Bụng chướng sau ăn kéo dài 1 – 2 giờ, vỗ nhẹ có tiếng vang, không muốn ăn ti thêm, ợ hơi, không xì hơi.

Giải pháp: Để con không bị đầy hơi, khó tiêu, mẹ áp dụng những biện pháp sau đây:

• Cho bé bú đúng tư thế: Khi cho bú, mẹ bế bé sao cho đầu cao hơn dạ dày. Nếu trẻ bú bình, mẹ nghiêng bình sữa để lượng sữa ngập đầu ti, hạn chế con nuốt phải không khí.
• Thực đơn đa dạng: Mẹ chú ý bổ sung chất xơ giúp con tiêu hóa tốt hơn. 
• Massage bụng cho trẻ: Sau khi con ăn 30 phút, mẹ dùng tay massage nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ từ rốn ra ngoài để thúc đẩy hệ tiêu hóa hoạt động.
• Vỗ ợ hơi: Mẹ đặt 1 khăn sạch lên vai, bế vác bé, để đầu con tựa vào vai mẹ. Tay kia khum lại và vỗ nhẹ lưng bé từ dưới lên.  
• Sử dụng men vi sinh cho bé: Men vi sinh bổ sung hàng tỷ lợi khuẩn, cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Nhờ thế, thức ăn tiêu hóa nhanh hơn, giảm đầy hơi chướng bụng và kích thích bé ăn ngon miệng.

Vỗ ợ hơi là biện pháp hiệu quả phòng ngừa tình trạng trẻ biếng ăn bụng to

2.2 Táo bón

Táo bón thường gặp ở những trẻ sử dụng sữa công thức hoặc chế độ ăn uống không đủ nước, chất xơ. Việc đột ngột đổi thức ăn dạng lỏng sang đặc khi ăn dặm cũng làm bé bị táo bón. Lượng phân tích tụ trong đường ruột không tống được ra ngoài khiến bụng trẻ to và đầy chướng.

Triệu chứng: Bé đi ngoài dưới 3 lần/tuần, với bé bú mẹ là dưới 1 lần/ tuần, phân khô cứng, phải rặn, đau và quấy khóc khi đi vệ sinh. Con biếng ăn, lười bú, bụng chướng và có thể đau quanh rốn.

Giải pháp: Mẹ áp dụng những biện pháp dưới đây để phòng ngừa và cải thiện tình trạng bé biếng ăn bụng to.

• Ưu tiên cho trẻ bú sữa mẹ: Sữa mẹ là nguồn cung cấp dưỡng chất hoàn hảo cho bé với sự cân bằng các chất béo, protein và chất xơ.
• Uống đủ nước: Nước kích thích nhu động ruột hiệu quả, làm mềm phân để dễ bài tiết ra ngoài.
• Chế độ ăn dặm hợp lý: Khi cho con ăn dặm, mẹ nên chọn những món lỏng, mềm và tập cho bé ăn quen dần trước khi đổi sang thức ăn đặc. Đồng thời, mẹ nên bổ sung thêm chất xơ vào thực đơn của bé để phòng táo bón.
• Bổ sung men vi sinh: Men vi sinh là giải pháp hiệu quả dành cho bé biếng ăn bụng to do táo bón. Theo nghiên cứu của đại học King’s College (Anh), bổ sung lợi khuẩn làm tăng tần suất đi ngoài lên gấp 1.3 lần, phân mềm và dễ đi hơn.

2.3 Tắc ruột

Tắc ruột là tình trạng lòng ruột (đại tràng, tá tràng) bị tắc nghẽn do bã thức ăn, giun, sỏi hoặc khối u. Khối tắc nghẽn ứ lại trong lòng ruột khiến bụng bé to, căng chướng, trẻ đau và không muốn ăn uống.

Triệu chứng: Bé đau bụng dữ dội, theo từng cơn, khóc thét, nôn trớ nhiều, không chịu ăn uống, táo bón, bụng to, sờ cứng, có thể quan sát thấy quai ruột di động như rắn bò (dấu hiệu rắn bò trong y học).

Giải pháp: Tắc ruột gây nguy hiểm tới sức khỏe của bé nên mẹ đưa bé đi khám bác sĩ ngay nếu quan sát thấy con có các dấu hiệu trên. Mẹ cũng có thể phòng tắc ruột cho con bằng những cách sau:

• Cho bé ăn các món ăn chín kỹ, mềm và dễ hấp thu.
• Không ép trẻ ăn quá nhiều, hướng dẫn trẻ ăn chậm nhai kỹ.
• Không ăn các loại quả chát như sung, hồng xiêm, hồng và các loại thực phẩm khó tiêu như măng khô.
• Bổ sung men vi sinh giúp hệ tiêu hóa làm việc tốt hơn, hạn chế tắc ruột do bã thức ăn.

Bé biếng ăn bụng to kèm theo khóc thét theo cơn là dấu hiệu cảnh báo bệnh tắc ruột

2.4 Suy dinh dưỡng thể phù

Suy dinh dưỡng thể phù thường gặp ở trẻ không được bú sữa mẹ mà chỉ dùng cháo, sữa công thức không đủ chất hoặc do trẻ mắc bệnh di truyền, nhiễm khuẩn sơ sinh cùng với  chế độ dinh dưỡng kém, thiếu trầm trọng chất đạm. Cơ thể không được bổ sung đủ chất dinh dưỡng và vi chất nên không thể phát triển toàn diện. 

Triệu chứng: Bụng to nhưng chân tay gầy nhỏ, yếu, ăn kém, nôn trớ, suy nhược, tóc thưa rụng dễ gãy, trên da có vết sẫm màu hoặc loang lổ,

Giải pháp: Mẹ nên đi đưa bé đi khám sớm với chuyên gia dinh dưỡng để đánh giá và có phác đồ điều trị, chăm sóc cụ thể. Mẹ áp dụng các cách sau để phòng ngừa suy dinh dưỡng thể phù:

• Ưu tiên cho bé bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu. Với trẻ dùng sữa công thức, mẹ nên chọn sản phẩm có thành phần gần giống với sữa mẹ nhất.
• Khi trẻ đã ăn dặm, thực đơn nên đa dạng, đủ 4 nhóm chất đặc biệt là chất đạm.

Bé biếng ăn bụng to có thể do suy dinh dưỡng thể phù

2.5 Ung thư gan

Ung thư gan là bệnh lý hiếm gặp, chỉ chiếm 1% trong cách bệnh ung thư ở trẻ em. Bệnh chưa rõ nguyên nhân, trẻ dưới 3 tuổi thường gặp u nguyên bào gan, trên 3 tuổi là dạng carcinoma tế bào gan. Khối u phát triển trong ổ bụng làm bụng trẻ to hơn thông thường.

Triệu chứng: Trẻ biếng ăn bụng to, người mệt mỏi, suy nhược, da xanh xao, vàng da, vàng mắt. Có thể sờ được khối u ở dưới bờ sườn phải hoặc ½ bên phải bụng.

Giải pháp: Khi bé có các dấu hiệu trên, mẹ nên đưa bé đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác.

Bé nhà mình đang gặp phải tình trạng biếng ăn bụng to? Mẹ hãy để lại thông tin để được bác sĩ Nhi khoa tư vấn cụ thể về nguyên nhân và giải pháp nhé.