Hiểu về trẻ chậm phát triển chiều cao và cách điều trị

Trẻ chậm phát triển chiều cao thường biểu hiện từ khi con còn nhỏ (dưới 5 tuổi). Việc phát hiện muộn ở những giai đoạn sau mang tới nhiều khó khăn trong cải thiện tầm vóc của bé. Tìm hiểu ngay dấu hiệu bé chậm tăng chiều cao và cách điều trị trong bài viết dưới đây.

1. Thế nào là trẻ chậm phát triển chiều cao

Trẻ chậm phát triển chiều cao được định nghĩa là trẻ có tốc độ tăng trưởng chậm hơn so với tiêu chuẩn chung. Các dấu hiệu của tình trạng này có thể liên quan đến chiều cao hoặc không.

Những dấu hiệu liên quan đến chiều cao

Những dấu hiệu liên quan đến chiều cao điển hình là tình trạng thấp còi hơn bạn bè đồng trang lứa. Đây cũng là cơ sở chính nhận định các vấn đề liên quan đến tốc độ tăng trưởng của bé.

• Bé trai 1 tuổi không đạt 71cm và bé gái 1 tuổi không đạt 68,9cm
• Tới 2 tuổi, bé gái không đạt 80cm và bé trai không đạt 81cm
• Bé trai 5 tuổi không đạt 100,7cm và bé gái 5 tuổi không đạt 99,9 cm

Ngoài ra, khi theo dõi 2 tháng gần nhất, mẹ có thể nhận thấy trẻ không cao lên. Đặc biệt, trong 5 năm đầu đời, trẻ sẽ phát triển chiều cao nhanh chóng hơn cân nặng. Khi mẹ thấy con có tăng cân nhưng vẫn giữ nguyên chiều cao cũng là dấu hiệu trẻ chậm lớn.

Nhận biết bé tăng chiều cao chậm bằng cách theo dõi chiều cao, cân nặng

Những dấu hiệu liên quan đến các yếu tố ngoài chiều cao

Một số dấu hiệu khác có thể gặp ở trẻ chậm tăng chiều cao, có liên quan trực tiếp và gián tiếp tới nguyên nhân chậm phát triển chiều cao ở trẻ:

• Thiếu hoocmon tăng trưởng: Trẻ mệt mỏi, nhạy cảm hơn với nhiệt độ
• Thiếu hoocmon T3, T4: Trẻ thiếu năng lượng, ù ì, lười vận động
• Kém hấp thu: Con có biểu hiện thiếu hụt nhiều vi chất và dinh dưỡng, người gầy yếu, xanh xao, sức đề kháng kém

Những dấu hiệu ngoài chiều cao khác nhau ở những trẻ khác nhau. Chúng thường không phải thước đo xác định tốc độ tăng trưởng của trẻ.

2. Nguyên nhân trẻ chậm tăng chiều cao

Các nguyên nhân trẻ chậm phát triển chiều cao có thể đến từ di truyền, dinh dưỡng, thói quen sinh hoạt hoặc do các bệnh lý. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

• Do di truyền: Trẻ có ba mẹ thấp bé có thể thấp hơn các bạn 
• Do gen: Trẻ mang những bất thường về gen như trong bệnh Down, hội chứng Turner, Noonan, hội chứng Russell-Silver, hội chứng Prader-Willi…
• Trẻ thiếu hụt nguyên liệu tạo xương như Canxi, D3K2, Phospho
• Trẻ thiếu máu, thiếu sắt 
• Trẻ gặp các vấn đề về tiêu hóa dẫn đến kém hấp thu các chất dinh dưỡng
• Trẻ gặp các vấn đề về giấc ngủ
• Do trẻ dậy thì sớm hoặc muộn
• Do thiếu hoocmon tăng trưởng
• Mẹ sử dụng thuốc khi mang thai
• Do các bất thường về xương
• Do các nguyên nhân tâm lý
• Do các bệnh lý: các bệnh suy giáp, ảnh hưởng đến tuyến yên hoặc đang điều trị các thuốc có khả năng ức chế tăng trưởng

Trong các nguyên nhân trên, dinh dưỡng là yếu tố hay gặp và có ảnh hưởng sâu sắc nhất, tới 32% chiều cao ở trẻ khi trưởng thành.

Con chậm cao lớn có nhiều nguyên nhân, trong đó dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng

Chi tiết ảnh hưởng và giải pháp cho các nguyên nhân trên, mời mẹ xem tại Những nguyên nhân làm chậm phát triển chiều cao ở trẻ 

3. Phương pháp chẩn đoán và điều trị trẻ chậm lớn

3.1. Các chẩn đoán xác định trẻ có vấn đề về tăng trưởng

Bác sĩ có thể chẩn đoán các vấn đề liên quan đến tăng trưởng phụ thuộc phần lớn vào những dấu hiệu mẹ cung cấp. Thông thường, đây là các vấn đề ngoài dinh dưỡng như:

• Theo dõi chiều cao, cân nặng và các chỉ số phát triển khác theo thời gian
• Xét nghiệm máu  (để loại trừ hormone, nhiễm sắc thể hoặc các rối loạn khác liên quan đến suy giảm tăng trưởng)
• quét tuyến yên, nơi sản xuất và điều chỉnh hormone tăng trưởng (để phát hiện những bất thường)
• chụp X-quang  bàn tay hoặc cổ tay của con bạn (để so sánh sự phát triển của xương với chiều cao và tuổi theo thời gian và xác định tiềm năng tăng trưởng)

Điều quan trọng là các vấn đề về tăng trưởng phải được chẩn đoán sớm, vì chẩn đoán càng sớm thì việc điều trị càng hiệu quả.

3.2. Các phương pháp điều trị dành cho trẻ có vấn đề về tăng trưởng

Nếu xác định trẻ mắc một bệnh lý hoặc hội chứng đặc biệt dẫn đến vấn đề chậm tăng trưởng, các bác sĩ có thể cân nhắc đến các điều trị y khoa. Liệu pháp hoocmon, nắn chỉnh xương hoặc các can thiệp y tế cụ thể được cân nhắc cho từng nhóm đối tượng.

Nếu trẻ không được chẩn đoán mắc các bệnh liên quan đến vấn đề tăng trưởng, nên áp dụng các biện pháp khác để thúc đẩy phát triển chiều cao ở trẻ. Cụ thể, mẹ cần tập trung vào yếu tố dinh dưỡng và thói quen sinh hoạt.

4. Các mẹo giúp trẻ tăng chiều cao hiệu quả

4.1. Bổ sung vitamin D3K2

Nhiều mẹ lầm tưởng chỉ cần bổ sung canxi có thể giúp con cao hơn. Nhưng thực tế canxi có thể bổ sung từ bữa ăn hằng ngày, điều quan trọng là con có thể hấp thu được chúng hay không. Bổ sung vitamin D3K2 cải thiện khả năng hấp thu canxi, tăng cường vận chuyển canxi vào xương tăng chiều cao. Nhờ đó, canxi từ thực phẩm được sử dụng tối đa. 

Đây cũng là mẹo giúp cải thiện nồng độ canxi trong máu an toàn, phù hợp nhất với trẻ sơ sinh.

4.2. Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng

Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng là yếu tố giúp trẻ có thể tăng chiều cao bền vững. Trong đó, không thể thiếu 4 nhóm chất đường - đạm - chất béo - vitamin và khoáng chất cần được kết hợp đầy đủ trong thực đơn hằng ngày.

Không chỉ cần bổ sung những vi chất liên quan đến xương. Mẹ cần lưu ý các nhóm dinh dưỡng phát triển cơ bắp cho trẻ như acid amin, tinh bột và các vi chất giúp cải thiện đề kháng như Kẽm, Magie.

4.3. Khuyến khích con tham gia các hoạt động thể thao

Một mẹo khác để trẻ phát triển chiều cao nhanh chóng ngay từ những năm đầu đời là khuyến khích con tham gia các hoạt động thể thao. Các môn thể thao vận động giúp máu và dinh dưỡng được vận chuyển tốt hơn tới các cơ quan. Việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khi chơi thể thao cũng là nguồn vitamin D dồi dào cho bé.

4.4. Cho trẻ ngủ đủ giấc

Ngủ đủ giấc giúp các hoocmon tăng trưởng GH được diễn ra tối đa. Nhiều chất dinh dưỡng khác cũng được chuyển hóa nhiều nhất vào ban đêm, khi trẻ ngủ sâu.

Do đó, chuẩn bị cho trẻ một giấc ngủ sâu trong khung giờ vàng, từ 9-2h sáng là cần thiết nếu muốn con bứt phá chiều cao vượt trội.

4.5. Tầm soát xương định kỳ

Để đảm bảo quá trình phát triển chiều cao ở bé diễn ra thuận lợi, mẹ đừng quên kiểm tra chiều cao, cân nặng và tầm soát xương định kỳ. Việc làm này cũng góp phần phát hiện từ sớm những bất thường về xương.

Nếu không thể theo dõi thường xuyên, mẹ đặc biệt cần lưu ý các mốc thời gian: 1 tuổi, 2 tuổi, 5 tuổi và 10 tuổi.

Hy vọng những thông tin về trẻ chậm phát triển chiều cao phía trên hữu ích cho mẹ. Mọi thắc mắc xung quanh sự phát triển chiều cao của trẻ hãy gửi về BioAmicus. Liên hệ 1900 636 985 để trao đổi trực tiếp với Dược sĩ về tình trạng của trẻ.