Những thông tin mẹ cần biết về táo bón chức năng ở trẻ em

Táo bón chức năng chiếm 95% các trường hợp táo bón, tập trung ở trẻ sơ sinh và trẻ 2-6 tuổi. Tình trạng này khiến bé khó chịu, quấy khóc, làm nhiều mẹ lo lắng. Bài viết trả lời câu hỏi táo bón chức năng ở trẻ là gì, kéo dài bao lâu và làm thế nào để chấm dứt nó.

1. Táo bón chức năng ở trẻ em là gì

Táo bón chức năng được chẩn đoán khi con bị táo bón nhưng bác sĩ không tìm ra bất kỳ nguyên nhân bệnh lý hay tổn thương thực thể nào. Táo bón chức năng ở trẻ thường do hoạt động chức năng của ruột không bình thường, chế độ ăn uống, sinh hoạt.

Táo bón chức năng, còn gọi là táo bón cơ năng, bao gồm 3 loại:

• Táo bón có nhu động ruột bình thường. Đây là trường hợp phổ biến nhất. Lúc này, hoạt động của ruột và tốc độ thải phân vẫn bình thường. Tần suất đi tiêu bình thường nhưng con bắt đầu có những dấu hiệu táo bón như khó đi tiêu, hoặc đi tiêu khô cứng. Bé cũng có thể bị đau bụng hoặc đầy hơi.
• Táo bón nhu động ruột chậm. Vì một lý do nào đó, chất thải di chuyển chậm hơn trong ruột bé. Trẻ có biểu hiện đi tiêu ít hơn 3 lần/tuần và thường đau rát, phân khô cứng, lổn nhổn. Mẹ ấn nhẹ vào bụng, con cảm thấy đau và có những cục cứng trong ruột.
• Rối loạn bài xuất phân. Biểu hiện điển hình của trẻ mắc táo bón loại này là con muốn đi ngoài nhưng rất khó để tự rặn. Thời gian đi vệ sinh mỗi lần trên 30 phút và cần hỗ trợ của mẹ. Nguyên nhân của tình trạng này là những rối loạn chức năng cơ vòng hậu môn và cơ sàn chậu.

Táo bón chức năng ở trẻ em khiến bé khó đi tiêu

2. Phân biệt táo bón chức năng và táo bón thực thể

Táo bón chức năng và táo bón thực thể đều có những biểu hiện táo bón:

• Giảm tần suất đi ngoài dưới 3 lần/tuần
• Con khó đi tiêu hoặc không buồn đi tiêu
• Tính chất phân khô cứng
• Sờ có khối cứng ở ruột

Ngoài ra, hai loại táo bón có những đặc điểm riêng, dùng để phân biệt như:

Như vậy, chẩn đoán táo bón chức năng ở trẻ là gì dựa vào có hay không có dấu hiệu bất thường của bệnh lý. Nếu là táo bón chức năng, mẹ chỉ cần tập trung điều trị các triệu chứng khô táo ở trẻ.

3. Nguyên nhân táo bón chức năng ở trẻ

Nguyên nhân táo bón chức năng ở trẻ là gì?

Nguyên nhân táo bón chức năng chủ yếu đến từ việc khó đi ngoài và sợ hãi việc đi ngoài. Ở các lứa tuổi khác nhau, táo bón cơ năng có thể là hệ quả của các nguyên nhân khác nhau.

3.1. Đối với trẻ sơ sinh

Đối với trẻ sơ sinh, táo bón chức năng thường do chế độ ăn hoặc hệ vi sinh đường ruột:

• Táo bón do thay đổi chế độ ăn: Trẻ uống sữa công thức pha quá đặc, hoặc ăn đồ ăn quá khô khiến phân khô cứng, khó đi tiêu.
• Chưa học được thói quen đi vệ sinh: Bé bị mẹ tập đi tiêu quá sớm, hoặc thái độ cáu gắt của mẹ mỗi lần con đi tiêu không đúng cách khiến trẻ sợ hãi, lo lắng.
• Hệ vi sinh chưa ổn định, khả năng tiêu hóa còn hạn chế, thức ăn không tiêu hóa hết ùn ứ lâu ngày trong ruột.

3.2. Đối với trẻ lớn hơn

Đối với trẻ lớn hơn, táo bón chức năng có thêm các nguyên nhân do thói quen sinh hoạt:

• Không gian đi vệ sinh không thoái mái khiến con né tránh việc đi cầu.
• Đau rát, tổn thương vùng hậu môn làm con khó đi tiêu, ngại đi tiêu.
• Con mải chơi, cố gắng nhịn đi cầu.
• Trẻ bị ốm, cần điều trị kháng sinh làm chết các vi khuẩn đường ruột, dẫn đến tiêu hóa kém.

Các nguyên nhân trên ban đầu chỉ khiến trẻ phải rặn nhiều hơn một chút. Thế nhưng, lâu ngày, khối phân khô cứng lớn dần, nỗi sợ hãi mỗi lần đi tiêu của trẻ cũng lớn dần. Cứ thế, tình trạng táo bón ngày càng nghiêm trọng.

4. Tiêu chuẩn chẩn đoán táo bón chức năng ở trẻ em tại nhà

Táo bón chức năng ở trẻ em được chẩn đoán theo tiêu chuẩn táo bón Rome IV, khi tình trạng táo bón không thể giải thích bằng bất kỳ bệnh lý nào khác. Tiêu chuẩn Rome IV bao gồm các triệu chứng táo bón trẻ sơ sinh và trẻ trên 4 tuổi.

4.1. Ở trẻ sơ sinh và trẻ dưới 4 tuổi

Mẹ quan sát tình trạng đi tiêu của con trong liên tục 1 tháng. Táo bón chức năng được xác định khi trẻ có ít hơn 3 lần đi tiêu mỗi tuần hoặc có ít nhất 2 trong số những biểu hiện sau đây:

• Con có một khoảng thời gian dài không đi tiêu.
• Con đi tiêu đau rát hoặc khó khăn.
• Phân của con có đường kính lớn hơn bình thường.
• Sờ bụng con có khối phân lớn, cứng trong khu vực trực tràng.

Đối với trẻ đã tập đi bô, mẹ có thể căn cứ vào các tiêu chí bổ sung sau:

• Đi ngoài không tự chủ ít nhất 1 lần/tuần.
• Phân của con có đường kính lớn, gây tắc nghẽn nhà vệ sinh.

Chẩn đoán táo bón chức năng ở trẻ em thông qua tần suất đi tiêu

4.2. Ở trẻ trên 4 tuổi

Đa phần trẻ trên 4 tuổi có thể đi tiêu tự chủ. Mẹ cũng cần quan sát tình trạng đi ngoài của trẻ trong 1 tháng. Táo bón chức năng được xác định nếu bé có ít nhất 2 dấu hiệu táo bón sau, đồng thời không có triệu chứng của hội chứng ruột kích thích:

• Ít hơn 3 lần đi tiêu tự chủ mỗi tuần.
• Ít nhất 1 lần đi ngoài không tự chủ mỗi tuần.
• Con không đi tiêu trong một thời gian dài.
• Mỗi lần đi tiêu đều đau rát hoặc rất khó rặn, thời gian đi tiêu kéo dài.
• Sờ bụng trẻ có cục cứng nổi lên.
• Phân của con có đường kính lớn có thể làm tắc nghẽn nhà vệ sinh

Để chắc chắn hơn, mẹ có thể đưa con đến cơ sở y tế tìm các nguyên nhân bệnh lý khác. Tại đây, ngoài tiêu chuẩn Rome IV, các bác sĩ sẽ khám sàng lọc bệnh suy giáp, ngộ độc chì và làm các chẩn đoán hình ảnh khác để loại trừ táo bón thực thể.

5. Táo bón chức năng kéo dài bao lâu? Có nguy hiểm không

Táo bón cấp tính kéo dài 3-7 ngày, nếu cải thiện được ngay khi thay đổi chế độ ăn tốt thì không nguy hiểm. Còn lại, bất cứ tình trạng táo bón nào cũng có thể gây tổn thương nguy hiểm và ảnh hưởng đến bé như:

• Đau bụng dữ đội. Táo bón thường chỉ gây ra các cơn đau âm ỉ. Đau bụng dữ dội có thể đến từ vết rách ruột do phân quá lớn hoặc từ các ổ viêm cấp.
• Có máu trong phân. Máu trong phân là dấu hiệu đặc trưng của tổn thương niêm mạc ruột và mạch máu. Lâu ngày có thể đẩy con vào tình trạng thiếu máu, nhiễm khuẩn, hoại tử ruột.
• Hoàn toàn không thể đại tiện trong 4-5 ngày. Mẹ đưa trẻ đi thụt tháo, tránh lượng lớn phân ùn ứ làm tắc ruột.
• Bụng phình to, cứng khiến bé cử động khó khăn, cáu gắt, chán ăn. Nên điều trị sớm tránh ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày của con.
• Táo bón kéo dài trên 2 tuần chuyển sang giai đoạn mãn tính. Trong giai đoạn này, trẻ khô táo lâu ngày kèm theo các rối loạn chức năng tiêu hóa. Mẹ xem Táo bón lâu ngày ở trẻ để biết thêm thông tin.

Trẻ táo bón chức năng đau bụng dữ dội cảnh báo tổn thương nguy hiểm

Mời mẹ tham khảo thêm:

6. Giải pháp cải thiện táo bón chức năng

Táo bón chức năng sẽ nhanh chóng kết thúc nếu mẹ biết tới các giải pháp cải thiện táo bón sau đây:

6.1. Sử dụng chất xơ hòa tan

Bổ sung chất xơ hòa tan mang lại đồng thời 4 tác dụng giảm táo bón chức năng ở trẻ:

• Làm tăng lượng phân và tăng độ xốp của phân.
• Trương nở hút nước làm mềm khối phân.
• Bôi trơn đường ruột giúp trẻ đi tiêu dễ dàng.
• Nuôi dưỡng lợi khuẩn kích thích tiêu hóa.

Mẹ có thể bổ sung chất xơ hòa tan bằng việc tăng lượng rau xanh mỗi bữa ăn của con hoặc qua thực phẩm bổ sung chất xơ hòa tan Fibradis.

6.2. Bổ sung men vi sinh đa chủng

Men 10 chủng BioAmicus Complete cải thiện táo bón chức năng hiệu quả

Bổ sung men vi sinh hỗ trợ giải quyết vấn đề táo bón chức năng, đặc biệt là táo bón do loạn khuẩn. Men vi sinh bổ sung cho đường ruột hàng tỷ vi khuẩn có lợi cho tiêu hóa. Các lợi khuẩn này hỗ trợ tiêu hóa thức ăn đúng cách, hạn chế ùn ứ, giảm đầy chướng bụng.

Chúng cũng tạo ra các chất dẫn truyền thần kinh và sản phẩm tiêu hóa có khả năng kích thích nhu động ruột, kích thích tăng tiết chất nhầy làm mềm phân.

Trong các dòng men vi sinh, men 10 chủng BioAmicus được chứng minh có khả năng cải thiện táo bón chức năng với ưu điểm:

• Bổ sung đồng thời 10 chủng men có hoạt lực cao. Các chủng lợi khuẩn được tuyển chọn kỹ càng, mỗi chủng hỗ trợ giải quyết một vấn đề khác nhau trên đường tiêu hóa. Khi bổ sung cùng nhau, chúng tạo nên tác dụng hiệp đồng hỗ trợ chức năng dạ dày- ruột, làm giảm táo bón.
• Lợi khuẩn bền vững tới 95% trong dịch mật và dịch dạ dày. Mỗi liều BioAmicus Complete đảm bảo bổ sung đủ 1 tỷ lợi khuẩn cho đường ruột theo khuyến nghị từ WHO. Khả năng sống sót và sinh trưởng tốt giúp hạn chế táo bón tái phát, duy trì đường ruột khỏe mạnh lâu dài.
• Dạng nhỏ giọt tiện dụng dễ dùng. Ống nhỏ giọt hạn chế tối đa các tác động từ môi trường với men,chia liều chuẩn tới từng giọt. Một lọ nhỏ giọt 10ml rất tiện lợi cho mẹ mang theo cả khi đi du lịch.

6.3. Sử dụng thuốc nhuận tràng

Thuốc nhuận tràng có khả năng kéo nước vào trong lòng ruột, đẩy nhanh tốc độ di chuyển của phân, từ đó tăng tần suất đi tiêu. Các thuốc nhuận tràng thường được kê khi trẻ bị táo bón nặng, không có khả năng đẩy khối phân ra ngoài.

Tuy nhiên, mẹ cần cẩn trọng khi sử dụng thuốc nhuận tràng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Sử dụng tùy tiện có thể dẫn đến mất nước, giảm nhu động ruột tự nhiên và làm nặng hơn tình trạng táo bón. Tốt nhất, hãy dùng thuốc nhuận tràng theo chỉ dẫn của nhân viên y tế.

Liều dùng một số thuốc nhuận tràng cho mẹ tham khảo là:

Kết hợp với việc dùng thuốc, mẹ nên khuyến khích trẻ tập thể dục hàng ngày, uống thêm nước và đi tiêu đều đặn.

Trên đây là toàn bộ những điều mẹ cần biết về táo bón chức năng ở trẻ là gì. Táo bón chức năng thường là tình trạng táo bón nhẹ, mẹ không cần quá lo lắng. Nếu có thêm bất kỳ thắc mắc nào về tình trạng tiêu hóa ở trẻ, hãy liên hệ tới hotline 1900 636 985 để được tư vấn trực tiếp. Đừng quên theo dõi website BioAmicus.vn để cập nhật các kiến thức từ chuyên gia.