Trẻ chậm nói có sao không? Ảnh hưởng theo từng độ tuổi

Lời nói là công cụ chính giúp con người truyền đạt suy nghĩ và cảm xúc. Do đó, việc bé chậm nói làm mẹ không khỏi lo lắng. Vậy trẻ chậm nói có sao không và những ảnh hưởng của chậm nói lên từng độ tuổi là gì, hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới dưới đây.

1. Nguyên nhân trẻ chậm nói

Hành động nói đòi hỏi sự phối hợp chính xác của nhiều bộ phận trên cơ thể. Do đó, chậm nói ở trẻ có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều nguyên nhân bất thường như:

1.1. Bất thường ở cấu tạo cơ quan nghe và nói

Việc bé chậm nói có thể do cấu tạo bất thường của các cơ quan nghe và nói. Các dị tật bẩm sinh liên quan tới cấu trúc miệng có thể kể đến như: hở hàm ếch, sứt môi, ngắn hãm lưỡi... Ngắn hãm lưỡi là tình trạng hay gặp hơn cả, đặc trưng bởi đầu lưỡi hình vuông thậm chí kéo xẻ thành hình tim, dị tật này làm hạn chế cử động của lưỡi, lưỡi không uốn được khiến trẻ khó phát âm và nói ngọng.

Ngoài ra, các bệnh lý về thính giác như điếc, viêm tai giữa cũng cản trở sự phát triển ngôn ngữ của trẻ. Do bé khó nghe, nguồn thông tin bé nhận được bị hạn chế, cũng khó để nhắc lại chính xác cách phát âm của mẹ.

1.2. Di chứng của các bệnh về não

Não bộ đảm nhiệm chức năng ngôn ngữ cũng như khả năng phối hợp nhịp nhàng của hệ thống các cơ quan nghe - nói. Do đó, di chứng của các bệnh lý như bại não, chấn thương sọ não hay xuất huyết não đều ít nhiều ảnh hưởng tới khả năng giao tiếp của trẻ.

1.3. Do trẻ chậm phát triển

Chậm phát triển là tình trạng trẻ không đạt được các mốc phát triển ​​thông thường so với các bạn cùng lứa tuổi. Con không chỉ chậm tiếp thu ngôn ngữ hay nhận thức kém hơn mà còn biết bò, biết đi muộn so với các bạn.

Tình trạng chậm phát triển này có thể do bẩm sinh, gây ra bởi nhiều nguyên nhân như bất thường về di truyền, dị tật bẩm sinh hoặc phơi nhiễm trong thai kỳ. Mẹ cần xác định sớm các nguyên nhân trên để có biện pháp can thiệp kịp thời, giúp giảm thiểu tác động xấu tới sự phát triển của trẻ.

Ngoài ra, việc bé thiếu hụt các chất dinh dưỡng thiết yếu cũng có thể là nguyên nhân cản trở quá trình nhận thức. Trong đó, DHA đặc biệt quan trọng với sự phát triển và hoạt động của thần kinh trung ương. Việc thiếu hụt DHA có thể làm bé chậm phát triển về trí tuệ, găp khó khăn trong tiếp thu, phát âm hay nói lắp.

Trẻ chậm nói do đâu?

1.4. Vấn đề tâm lý hoặc mắc chứng tự kỷ

Xã hội càng phát triển, cha mẹ quá bận rộn với guồng quay của cuộc sống, không có thời gian quan tâm tới con dẫn tới tỉ lệ trẻ chậm nói do các vấn đề về tâm lý ngày càng gia tăng. Chất lượng đời sống cũng  tăng lên, bé được chiều chuộng quá mức nên chẳng cần thiết phải nói lên nhu cầu của mình.

Một nguyên nhân về tâm lý nữa gây nên chứng chậm nói ở trẻ là bệnh tự kỷ. Theo các ước tính, tỉ lệ trẻ tự kỷ chiếm 1% quần thể và đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng. Trẻ mắc hội chứng này thường thu mình, không giao tiếp tương tác với xã hội dẫn tới chậm nói.

2. Trẻ chậm nói có sao không? Ảnh hưởng của chậm nói lên các độ tuổi khác nhau

Không phải tất cả trẻ chậm nói đều đáng ngại nhưng vấn đề này cũng ít nhiều tác động tiêu cực tới cuộc sống của bé. Với mỗi độ tuổi khác nhau, mức độ ảnh hưởng của chậm nói thường là khác nhau. Chậm nói ở trẻ lớn hơn thường cảnh báo những bệnh lý nguy hiểm hơn.

2.1. Từ 0-12 tháng tuổi 

Theo thống kê, tỉ lệ trẻ chào đời bị suy giảm thính lực bẩm sinh rơi vào khoảng 0,3% và tăng ở những trẻ đẻ thiếu tháng. Trẻ sinh non, ngạt trong quá trình chuyển dạ có nguy cơ nghe kém hơn gấp 10 lần trẻ đủ tháng. Nguyên nhân chủ yếu là do di truyền, đột biến, những dị tật bẩm sinh, sử dụng thuốc trong thai kỳ.

Vì vậy, khi bé dưới 1 tuổi chậm nói đi kèm với tình trạng không phản ứng với tiếng gọi của mọi người thì ba mẹ nên sớm cho bé đi thăm khám bác sĩ. Bởi đây có thể chính là tín hiệu cảnh báo cho suy giảm thính lực bẩm sinh. 

2.2.  Từ 1-2 tuổi

Trẻ từ 1-2 tuổi đã có thể nói được những từ vựng đơn giản và hiểu hầu hết những gì mà ba mẹ nói. Nếu đến độ tuổi này bé không nói được tiếng nào thì đây chính là dấu hiệu cảnh báo trẻ chậm phát triển triển trí não. Bên cạnh việc cho bé đi khám bác sĩ, mẹ cũng nên bổ sung DHA sớm cho bé để thúc đẩy vùng chức năng ngôn ngữ hoàn thiện, tăng khả năng phát âm, tư duy diễn đạt.

Tuy nhiên cũng có nhiều trường hợp trẻ vẫn nghe hiểu lời người lớn nói nhưng không đáp lại vì lười giao tiếp hoặc do khoảng cách tâm lý. Lúc này điều ba mẹ nên làm là dành những lời khen mỗi khi con nói được, đồng thời cũng cần nhiều thời gian bên con hơn để chia sẻ, trò chuyện cùng bé.

Dành nhiều thời gian bên con 

2.3. Trên 3 tuổi 

Nếu bé trên 3 tuổi mà không gọi được bà, bố, mẹ hay không nói được các cụm 2-3 từ thì đây là dấu hiệu cảnh báo con đang chậm nói nặng, nguy cơ ảnh hưởng tới trí tuệ. Ba mẹ nên chú ý quan sát để đưa con đi khám kịp thời vì rất có thể bé mắc chứng tự kỷ, chậm phát triển hoặc não bộ bị tổn thương

Với trường hợp trẻ nghe hiểu, thậm chí hiểu được cả các câu phức tạp nhưng không nói, nói linh tinh hoặc ít nói, nói các câu ngắn thì nguyên nhân có thể là do vấn đề tâm lý. Lúc này đòi hỏi ba mẹ phải dành nhiều thời gian trò chuyện và chơi cùng bé để có thể phá bỏ rào cản về tinh thần, từ đó bé sẽ mở lòng, chia sẻ nhiều hơn.

Mời mẹ xem thêm:

• Thuốc cho trẻ chậm nói
• Chậm nói ở trẻ 2 tuổi
• Chậm nói ở trẻ 3 tuổi

3. Trẻ chậm nói có ảnh hưởng đến trí tuệ không?

Tình trạng trẻ chậm nói rất phổ biến hiện nay và đa phần đều không ảnh hưởng đến IQ nếu chỉ là chậm nói đơn thuần. 

Một số ít trường hợp trẻ chậm nói do tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ hay do di chứng của bại não thì hầu hết sẽ kém thông minh. Những trẻ thuộc nhóm đối tượng này đều có khiếm khuyết về mặt nhận thức bởi những rối loạn thần kinh trong não bộ, dẫn tới chậm tiếp thu hơn các trẻ khác rất nhiều.

Ngoài ra, việc trẻ chậm nói sẽ làm giảm khả năng diễn đạt cảm xúc, suy nghĩ và nhu cầu của bản bản thân. Điều này lâu dần có thể tác động ngược lại đến sự phát triển trí tuệ cảm xúc. Vì giao tiếp hiệu quả là một thành phần quan trọng để hiểu và điều hướng cảm xúc trong các tương tác xã hội. Sự can thiệp và hỗ trợ sớm là quan trọng trong việc thúc đẩy trẻ vượt qua những rào cản trong giao tiếp, góp phần phát triển chỉ số EQ.

Tuy nhiên, một số ít trẻ chậm nói có thêm 7 biểu hiện này là em bé thông minh:

• Trẻ có lập trường mạnh mẽ, khó thay đổi.
• Gặp khó khăn trong việc tự đi vệ sinh, đặc biệt là ngồi bô.
• Là những giáo sư nhí với khả năng phân tích, giải đố.
• Có sở thích chọn lọc
• Bé ghi nhớ lâu
• Bé yêu âm nhạc hoặc các vấn đề về logic.
• Thường tập trung quá mức vào những gì bé thích

Trẻ chậm nói thông minh

4. Trẻ chậm nói khi nào cần đi khám bác sĩ

Dựa vào các dấu hiệu của trẻ chậm nói theo độ tuổi mà ba mẹ quyết định có cho con đi khám bác sĩ hay không. Ví dụ như:

• Mốc 8 tháng tuổi, trẻ chưa bập bẹ được các âm cơ bản, không phản ứng lại với âm thanh.
• Mốc 2 tuổi, bé chưa nói được các từ đơn giản, các câu 2-4 từ, khó khăn trong việc truyền đạt.
• Mốc 3 tuổi, trẻ không hay đặt câu hỏi, không ghép được từ thành các câu ngắn.
• Trên 3 tuổi, bé không hiểu được các chỉ dẫn, nói khó hiểu, tối nghĩa, hay la hét vì không biểu đạt được nhu cầu,...

Phụ huynh thường rất phiền lòng khi con chưa đạt được các mốc phát triển ngôn ngữ dự tính, không biết rằng liệu trẻ chậm nói có sao không. Để yên tâm nhất, ba mẹ cần đưa trẻ đi thăm khám bác sĩ càng sớm càng tốt và nên khám sàng lọc khả năng nghe khi bé đủ từ 3 tháng tuổi trở lên.

Ngay bây giờ, để nhận được tư vấn 1-1 hoàn toàn miễn phí về tình trạng của trẻ, mời mẹ liên hệ 1900 636 985 hoặc đăng ký tư vấn bằng cách điền thông tin dưới đây:

5. Kết luận

Đa phần trẻ chậm nói có thể phát triển bình thường và có trí thông minh tương tự bạn bè đồng trang lứa. Ảnh hưởng của chậm nói tới trẻ phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi mắc chậm nói và nguyên nhân gây ra tình trạng này. Đa phần các trường hợp chậm phát triển ngôn ngữ cần điều trị và hỗ trợ điều trị sớm để hạn chế tối đa các biến chứng. 

Hành trình làm cha mẹ thật gian nan nhưng cũng thật thiêng liêng và ý nghĩa. Hi vọng những chia sẻ trên về việc trẻ chậm nói có sao không sẽ giúp đỡ ba mẹ phần nào bớt lo lắng. Đừng quên theo dõi BioAmicus để bổ sung nhiều kiến thức hơn nhé!