Chất xơ cho bé bị táo bón có tác dụng gì, bổ sung thế nào?

Từ lâu, sử dụng chất xơ cho bé bị táo bón là phương pháp được các mẹ truyền tai nhau. Bài viết dưới đây cung cấp cái nhìn khoa học về vai trò của chất xơ đối với táo bón và cách bổ sung chất xơ hiệu quả cho trẻ.

1. Vai trò của chất xơ với trẻ bị táo bón

Lợi ích của chất xơ cho bé bị táo bón đến từ 3 vai trò chính như sau:

• Làm tăng khối lượng phân: Do không bị tiêu hóa bởi enzym, phần lớn chất xơ sau khi ăn sẽ được thải ra ngoài. Từ đó, khối lượng phân tăng lên. Trẻ ăn nhiều chất xơ có khoảng cách giữa 2 lần đi tiêu ngắn hơn, ít táo bón hơn.
• Làm mềm phân: Sau khi hút nước, chất xơ như một miếng bọt biển khiến khối phân mềm xốp. Phân thuôn mềm giúp trẻ dễ đi tiêu hơn.
• Nuôi dưỡng và phát triển hệ lợi khuẩn đường ruột: Chất xơ, đặc biệt là chất xơ hòa tan là nguồn dinh dưỡng để lợi khuẩn lên men. Chính vì thế, chất xơ làm tăng số lượng và hoạt động của lợi khuẩn lên tới 50 lần. Lợi khuẩn phát triển khỏe mạnh kích thích nhu động ruột, thúc đẩy tiêu hóa thức ăn, giảm đầy chướng, táo bón.

Chất xơ có trong các loại rau củ, ngũ cốc, có vai trò quan trọng hỗ trợ việc đi tiêu

Tóm lại, bổ sung chất xơ cho trẻ táo bón là rất cần thiết. Chúng trực tiếp giải quyết việc trẻ khó đi tiêu, chậm đi tiêu và gián tiếp kích thích nhu động ruột qua quá trình nuôi dưỡng hệ lợi khuẩn.

2. Cách bổ sung chất xơ cho trẻ bị táo bón

Loại chất xơ nào tốt cho trẻ bị táo bón?

Các chất xơ khác nhau có những tác động khác nhau đối với trẻ táo bón. Nhìn chung, có thể chia chất xơ thành chất xơ hòa tan và không hòa tan. Chúng được phân biệt dựa trên những điểm khác nhau như:

Ba mẹ nên ưu tiên bổ sung chất xơ hòa tan cho trẻ bị táo bón, vì loại chất xơ này có khả năng giúp phân mềm hơn và hỗ trợ bé đi tiêu dễ dàng. Khi trẻ bị táo bón kéo dài, việc bổ sung quá nhiều chất xơ không hòa tan có thể khiến khối phân lớn hơn, khó đào thải. Khi phân bị giữ lại lâu trong ruột, nước tiếp tục bị hấp thu ngược trở lại, phân sẽ ngày càng khô cứng và khiến tình trạng táo bón nặng hơn.

Ngoài tác dụng làm giảm táo bón, chất xơ hòa tan còn có khả năng liên kết với muối mật, làm tăng khả năng tiêu hóa, cho trẻ ăn tốt hơn. Hiện nay, chất xơ hòa tan đang được nghiên cứu với nhiều công dụng khác cho sức khỏe như ổn định huyết áp, đường huyết, kiểm soát béo phì.

Nhu cầu chất xơ của trẻ theo độ tuổi

Theo sách "Nhu cầu dinh dưỡng khuyến nghị cho người Việt Nam" - Viện Dinh Dưỡng, nhu cầu chất xơ khuyến nghị cho trẻ thay đổi theo độ tuổi, cụ thể như sau:

Thực phẩm giàu chất xơ cho trẻ

Ba mẹ nên bổ sung chất xơ cho trẻ từ đa dạng nhiều nguồn thực phẩm tự nhiên, kết hợp linh hoạt trong cả bữa ăn chính và phụ hằng ngày để bé thích thú hợp tác hơn, không bị nhàm chán:

• Rau củ là nguồn cung cấp chất xơ quan trọng không thể thiếu trong chế độ ăn của trẻ. Ba mẹ nên lựa chọn phần non mềm của các loại rau lá xanh như mồng tơi, rau dền, rau lang, rau cải,... hay các loại củ như bí đỏ, cà rốt, khoai lang,... để bổ sung chất xơ hòa tan cho bé, tránh những phần cuống già vì thường chứa nhiều xơ sợi.
• Trái cây chứa nhiều chất xơ và nước giúp hỗ trợ tiêu hóa. Các loại trái cây như đu đủ, thanh long, bơ, chuối chín, táo, dưa hấu,... đều là lựa chọn lý tưởng cho bé táo bón.
• Ngũ cốc đặc biệt loại nguyên cám, nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt, hạt kê, các loại đậu,... cũng rất giàu chất xơ. Mẹ cần chú ý bỏ vỏ với các loại đậu và chế biến thật mềm nhừ đẻ bé dễ ăn, dễ tiêu hóa.

Món ăn giàu chất xơ cho trẻ

Mẹ có thể tham khảo một số món ăn kết hợp từ các thực phẩm giàu chất xơ cho bé sau đây:

• Bữa chính:
  • Rau củ luộc, xào mềm là món cơ bản dễ nấu dễ ăn nhưng có thể khiến bé ít hứng thú.
  • Rau củ nấu cháo, nấu súp kết hợp cùng thịt/tôm/cua/cá vừa thơm ngon vừa giàu dưỡng chất.
  • Bánh mì ăn cùng súp rau củ hoặc ăn cùng hoa quả như bơ, chuối hay táo nghiền là món ăn sáng hấp dẫn.
• Bữa phụ:
  • Sinh tố củ quả (Ví dụ: Sinh tố chuối táo sữa chua, sinh tố bơ chuối, sinh tố đu đủ sữa chua,...)
  • Nước ép của quả (Ví dụ: Nước ép cà rốt cam, nước ép táo lê,...)
  • Hoa quả trộn sữa chua phù hợp cho các bé lớn hơn, đã có khả năng nhai nuốt tốt. Mẹ có thể kết hợp thêm chút yến mạch ngâm mềm hoặc hạt chia để bổ sung đa dạng nguồn chất xơ hơn cho bé.
  • Chè đậu thập cẩm nấu từ đậu xanh, đậu đen, hạt sen,... cũng là món ăn phụ thích hợp cho các trẻ lớn. Mẹ nhớ bỏ vỏ đậu, nấu đến khi đậu mềm nhừ và chỉ nên thêm một chút ít đường để mang lại hiệu quả cải thiện táo bón tốt nhất.

Lưu ý để bổ sung chất xơ hiệu quả hơn

Để chất xơ phát huy tối đa tác dụng, ba mẹ cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Tăng lượng chất xơ từ từ, tránh bổ sung đột ngột khiến trẻ đầy bụng, chướng hơi hoặc khó chịu.
• Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày để làm mềm phân và thúc đẩy tiêu hóa trơn tru.
• Với trẻ còn bú sữa:
  • Trẻ bú mẹ nên tiếp tục bú mẹ đầy đủ vì sữa mẹ chứa các HMOs - dạng chất xơ hòa tan tự nhiên giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột.
  • Trẻ dùng sữa công thức nên chọn loại có bổ sung chất xơ hòa tan để hỗ trợ tiêu hóa.
• Bổ sung men vi sinh để hỗ trợ cân bằng hệ vi sinh đường ruột, từ đó cải thiện nhu động ruột và giảm táo bón.
• Kết hợp các biện pháp khác để hỗ trợ nhu động ruột cho trẻ như:
  • Massage bụng nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ.
  • Khuyến khích trẻ vận động phù hợp lứa tuổi.
  • Tập cho trẻ thói quen đi tiêu đúng giờ mỗi ngày.

4. Bổ sung chất xơ cho bé bị táo bón trong bao lâu?

Tùy vào tình trạng táo bón mà trẻ đang mắc phải, việc bổ sung chất xơ sẽ có hiệu quả nhanh hay chậm. Nếu chỉ bổ sung chất xơ đơn lẻ, thường mất khoảng 3 – 5 ngày để trẻ đi tiêu bình thường. Trong trường hợp táo bón nặng, thời gian điều trị có thể lên tới trên 1 tuần.

Nếu kết hợp bổ sung chất xơ cùng men vi sinh, thời gian điều trị táo bón có thể được rút ngắn. Điều này đồng nghĩa với việc hạn chế nguy cơ táo bón nặng thêm, nâng cao hiệu quả hỗ trợ điều trị táo bón.

Để tránh táo bón tái đi tái lại, nên bổ sung chất xơ cho trẻ thường xuyên. Chất xơ hòa tan được khuyến khích dùng thêm ít nhất 3 tháng sau khi đi tiêu bình thường.

Bài viết trên đã cung cấp cho mẹ cách bổ sung chất xơ cho bé bị táo bón. Để có thêm những giải đáp chi tiết hơn về tình trạng táo bón của con, mẹ vui lòng liên hệ hotline 1900 636 985 hoặc để lại thông tin tại website BioAmicus.

Mời mẹ đọc thêm: