Trẻ tự kỷ sống được bao lâu? Những yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ trẻ tự kỷ

Nếu mẹ có con được chẩn đoán tự kỷ (ASD), lo lắng trẻ tự kỷ sống được bao lâu và mong muốn tìm cách chăm sóc tốt nhất để con có cuộc sống khỏe mạnh, lâu dài, hãy đọc ngay bài viết dưới đây. Những yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ trẻ tự kỷ và cách chăm sóc trẻ sẽ được trình bày dưới góc nhìn của chuyên gia.

1. Trẻ tự kỷ sống được bao lâu?

Hiện chưa có nghiên cứu nào có thể xác định hoặc ước tính chính xác được tuổi thọ của trẻ tự kỷ. Tuy nhiên, các bằng chứng cho thấy trẻ tự kỷ thường có tuổi thọ ngắn hơn người bình thường.

Theo nghiên cứu tại Anh, được công bố trên tạp chí The Lancet Regional Health – Europe, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng tuổi thọ trung bình của bệnh nhân nam và nữ mắc chứng tự kỷ không có khuyết tật học tập là 74,6 năm và 76,8 năm. Tuổi thọ ước tính của những người được chẩn đoán mắc chứng tự kỷ và khuyết tật học tập là khoảng 71,7 năm đối với nam giới và 69,6 năm đối với nữ giới.

Những con số này tương đương với tuổi thọ trung bình khoảng 80 tuổi đối với nam giới khỏe mạnh và khoảng 83 tuổi đối với nữ giới khỏe mạnh sống ở Vương quốc Anh.

Trong một nghiên cứu khác, kéo dài 20 năm, có 6,4% bệnh nhân tự kỷ qua đời ở độ tuổi trung bình là 39 tuổi. 

Các nhà khoa học Thụy Điển sau khi theo dõi hơn 27.000 người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ (ASD) và so sánh với 2,6 triệu người không mắc ASD đã đưa ra kết luận:

• Trong thời gian quan sát, nhóm bệnh nhân mắc chứng rối loạn tự kỷ có tỷ lệ tử vong cao hơn (2,6%) so với nhóm không mắc bệnh (0,91%)
• Tuổi thọ trung bình của bệnh nhân tự kỷ có khuyết tật nhận thức là 40 tuổi. Tuổi thọ trung bình của bệnh nhân không khuyết tật nhận thức là 54 tuổi. Cả hai đều thấp hơn so với độ tuổi trung bình của nhóm không mắc bệnh (70 tuổi).

Các nghiên cứu đều đồng nhất quan điểm rằng nguyên nhân tử vong rất đa dạng, bao gồm các tình trạng bệnh mãn tính, tai nạn và các biến chứng sức khỏe. 

Như vậy, trẻ tự kỷ có thể sống được đến tuổi trưởng thành. Xong, tuổi thọ cụ thể ngắn hơn người bình thường 8-16 tuổi.

Trẻ tự kỷ có thể sống được đến tuổi trưởng thành

2. Những yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của trẻ tự kỷ

Vì sao trẻ tự kỷ có tuổi thọ ngắn hơn người bình thường? Dưới đây là những yếu tố cốt lõi ảnh hưởng đến tuổi thọ của bé. 

2.1 Rối loạn di truyền

Một số rối loạn di truyền liên quan đến rối loạn phổ tự kỷ (ASD) có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, làm gia tăng nguy cơ giảm tuổi thọ. Chẳng hạn, hội chứng Down và CHARGE có thể gây bệnh tim bẩm sinh, Rett có thể dẫn đến suy hô hấp, còn Xơ cứng củ và Angelman có thể gây tổn thương thần kinh. 

Những hội chứng di truyền như Angelman và Fragile X có thể gây ra hành vi tăng động và thiếu nhận thức về nguy hiểm, làm tăng nguy cơ tai nạn hoặc chấn thương nghiêm trọng. Những rối loạn này ảnh hưởng đến tuổi thọ chủ yếu thông qua các bệnh lý đi kèm như tim mạch, thần kinh và rối loạn chuyển hóa.

2.2 Rối loạn thần kinh

Các bệnh lý thần kinh đi kèm với rối loạn phổ tự kỷ (ASD) có thể làm tình trạng nghiêm trọng hơn. Trẻ mắc ASD thường bị suy giảm vận động, gặp khó khăn trong phối hợp và dáng đi, ảnh hưởng đến nhận thức và hành vi.

Rối loạn giấc ngủ, đặc biệt là mất ngủ, ảnh hưởng đến tới 83% trẻ và đang được nghiên cứu để cải thiện điều trị.

Ngoài ra, khoảng 1/3 trẻ mắc ASD bị động kinh do nguyên nhân di truyền.

Các bệnh lý thần kinh như rối loạn vận động, mất ngủ và động kinh thường gặp ở người mắc ASD và có thể làm bệnh nặng hơn. Đặc biệt, động kinh, bệnh tim và rối loạn thần kinh là những yếu tố làm tăng nguy cơ tử vong.

Tuổi thọ trẻ tự kỷ ngắn hơn người bình thường do các rối loạn thần kinh

2.3 Tai nạn và thương tích

Phân tích tại Úc cho thấy chết đuối là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở người mắc chứng tự kỷ. Trẻ em và thanh thiếu niên mắc ASD có nguy cơ chết đuối cao gấp ba lần so với những người không mắc ASD.

Người mắc chứng tự kỷ thường có độ nhạy cảm giác quan cao khiến họ dễ bị quá tải trong môi trường có quá nhiều kích thích. Điều này làm tăng nguy cơ tai nạn và chấn thương, đặc biệt ở những nơi ồn ào hoặc hỗn loạn. Hơn nữa, khó khăn trong giao tiếp có thể khiến họ gặp khó khăn khi tìm kiếm sự giúp đỡ, làm tăng thêm rủi ro.

2.4 Các vấn đề về sức khỏe thể chất

Người mắc ASD có nguy cơ cao mắc các bệnh như viêm thần kinh, rối loạn miễn dịch, tiêu hóa, chuyển hóa, ty thể và động kinh. Tuy nhiên, nhiều triệu chứng thể chất của ASD thường bị nhầm lẫn với các biểu hiện hành vi hoặc thần kinh đặc trưng, dẫn đến chậm trễ trong chẩn đoán

Hơn nữa, do gặp khó khăn trong giao tiếp và tương tác xã hội – những đặc điểm cốt lõi của ASD – họ có thể không thể diễn đạt rõ ràng vấn đề sức khỏe, khiến bác sĩ khó phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý đi kèm.

2.5. Các vấn đề về sức khỏe tâm thần và tự tử

Phân tích dữ liệu từ gần một triệu bệnh nhân trong độ tuổi 9-18 cho thấy những người mắc rối loạn phổ tự kỷ (ASD) có nguy cơ cao mắc các rối loạn sức khỏe tâm thần hơn so với nhóm không mắc. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sàng lọc và can thiệp sớm để bảo vệ sức khỏe tâm lý.

Đáng lo ngại hơn, nguy cơ mắc các vấn đề tâm thần cao hơn cũng đồng nghĩa với nguy cơ tự tử lớn hơn. Một nghiên cứu cho thấy người tự kỷ có chỉ số IQ từ 120 trở lên có nguy cơ tự tử cao gấp sáu lần so với những người có IQ thấp hơn, cho thấy mối liên hệ phức tạp giữa khả năng trí tuệ và sức khỏe tâm thần trong ASD.

2.6. Hỗ trợ y tế và xã hội

Hỗ trợ y tế và xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc kéo dài tuổi thọ và nâng cao chất lượng sống của người mắc ASD. Bệnh nhân thường gặp nhiều bệnh lý đồng mắc như động kinh, rối loạn giấc ngủ, tiêu hóa và tim mạch, nhưng do khó khăn trong giao tiếp, khiến việc chẩn đoán và điều trị thường chậm trễ.

Khó giao tiếp là rào cản khiến việc hỗ trợ y tế cho trẻ tự kỷ kém hiệu quả

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tử vong ở người ASD cao hơn 2-10 lần, và thiếu chăm sóc y tế có thể làm giảm tuổi thọ từ 16-30 năm.

Ngoài ra, họ cũng đối mặt với nguy cơ cô lập xã hội, trầm cảm và tự tử cao hơn gấp 7 lần so với người bình thường, đồng thời dễ trở thành nạn nhân của bạo lực.

Hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, giáo dục và việc làm có thể giúp họ hòa nhập, cải thiện sức khỏe tinh thần và giảm nguy cơ tử vong sớm.

3. Các biện pháp chăm sóc, kéo dài tuổi thọ cho trẻ tự kỷ

Sự kết hợp giữa chăm sóc y tế và hỗ trợ xã hội là chìa khóa giúp người mắc ASD có cuộc sống tốt hơn.

3.1. Chăm sóc y tế toàn diện

Trẻ mắc ASD thường gặp các vấn đề sức khỏe như động kinh, rối loạn giấc ngủ, tiêu hóa và tim mạch. Việc thăm khám định kỳ, phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp giảm biến chứng và cải thiện tuổi thọ. Nghiên cứu cho thấy chăm sóc y tế phù hợp có thể giúp người mắc ASD sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn.

3.2. Hỗ trợ tinh thần và giáo dục chuyên biệt.

Người mắc ASD, đặc biệt là thanh thiếu niên, có nguy cơ trầm cảm và lo âu cao hơn. Việc tư vấn tâm lý, tạo môi trường sống ổn định và nhận được sự hỗ trợ từ gia đình giúp giảm nguy cơ này.

Những theo dõi và can thiệp kịp thời có thể giúp phát hiện những dấu hiệu tinh thần bất thường ở trẻ tự kỷ. Liệu pháp tâm lý cũng giúp kiểm soát cảm xúc, giảm căng thẳng. Trong khi đó, kết nối với các nhóm hỗ trợ và bạn bè cùng trang lứa giúp tăng cường tương tác xã hội.

3.3. Chăm sóc dinh dưỡng và duy trì lối sống khỏe mạnh.

Chế độ ăn uống cân bằng giúp cải thiện sức khỏe tổng thể bằng cách hạn chế thực phẩm gây kích thích tiêu hóa hoặc dị ứng, đồng thời bổ sung thực phẩm giàu dưỡng chất.

Bên cạnh đó, vận động thể chất thường xuyên với các hoạt động như bơi lội, yoga, đi bộ không chỉ tăng cường thể lực mà còn giúp giảm căng thẳng và cải thiện giấc ngủ, phòng ngừa các bệnh mãn tính có thể mắc phải.

Để trẻ tự kỷ vận động thể chất thường xuyên giúp kéo dài tuổi thọ

3.4. Hỗ trợ xã hội và bảo vệ an toàn

Tạo môi trường sống an toàn giúp hạn chế nguy cơ tai nạn, đặc biệt là đuối nước và tai nạn giao thông. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ từ gia đình và cộng đồng đóng vai trò quan trọng, giúp trẻ cảm thấy yêu thương, an toàn và tự tin hòa nhập.

Đồng thời, giáo dục kỹ năng phòng tránh nguy hiểm cũng rất cần thiết, giúp trẻ biết cách xử lý các tình huống rủi ro và tự bảo vệ bản thân trong cuộc sống.

4. Giải đáp một số câu hỏi của mẹ về bệnh tự kỷ

4.1. Trẻ tự kỷ có trở lại bình thường được không?

Một số trẻ mắc Rối loạn Phổ Tự kỷ (ASD) có thể khỏi bệnh và phát triển bình thường, với tỷ lệ từ 3% đến 25%.

Yếu tố dự báo hồi phục gồm: trí tuệ cao (IQ, EQ cao), ngôn ngữ tốt, khả năng bắt chước và vận động phát triển tốt nhưng không phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng ban đầu.

Chẩn đoán và can thiệp sớm đặc biệt trong trường hợp tự kỷ nhẹ có thể giúp trẻ cải thiện tiên lượng. 

4.2. Trẻ tự kỷ lớn lên sẽ như thế nào?

Sự phát triển của trẻ tự kỷ khi trưởng thành rất khác nhau phụ thuộc vào mức độ rối loạn và sự can thiệp sớm. Một số trẻ có thể sống độc lập nếu được hỗ trợ phù hợp, trong khi trẻ tự kỷ nặng có thể cần chăm sóc suốt đời.

Khả năng giao tiếp xã hội của trẻ tự kỷ cũng khác nhau. Có trẻ cải thiện nhưng cũng có trẻ gặp khó khăn trong việc hiểu và duy trì mối quan hệ.

Ngoài ra, trẻ tự kỷ có nguy cơ cao mắc các rối loạn tâm lý, vấn đề giấc ngủ, tiêu hóa và động kinh, cần được chăm sóc, theo dõi và can thiệp lâu dài.

4.3. Người tự kỷ có nên lập gia đình không

Người tự kỷ có thể lập gia đình nếu có đủ khả năng tự lập, duy trì mối quan hệ và nhận được sự hỗ trợ phù hợp.

Người tự kỷ nhẹ có thể kết hôn, thậm chí nuôi dạy con tốt nếu có bạn đời thấu hiểu và kế hoạch phù hợp. Trong khi đó, người tự kỷ nặng gặp nhiều khó khăn do hạn chế giao tiếp và tự chăm sóc bản thân.

Quan trọng nhất, người tự kỷ cần được tư vấn và hỗ trợ để hiểu về hôn nhân, trách nhiệm gia đình và tìm môi trường phù hợp cho cuộc sống hạnh phúc.

Hy vọng bài viết “Trẻ tự kỷ sống được bao lâu?” đã mang đến cho mẹ những thông tin bổ ích và chi tiết. Nếu mẹ cần hỗ trợ thêm hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, đừng ngần ngại liên hệ với hotline 1900 636 985 hoặc để lại thông tin tại website BioAmicus để được tư vấn 24/7 hoàn toàn miễn phí.