Trẻ 2 tuổi chậm nói phải làm sao? [CHUYÊN GIA GIẢI ĐÁP]

"Con tôi 2 tuổi rồi mà vẫn chưa nói được nhiều từ, chỉ bập bẹ vài tiếng. Liệu con có bị chậm nói không? Tôi phải làm sao bây giờ?" Đây là nỗi lòng của rất nhiều bậc cha mẹ khi con bước vào giai đoạn 2 tuổi.

Chậm nói ở trẻ 2 tuổi là một vấn đề phổ biến, nhưng nếu được phát hiện và can thiệp sớm, trẻ hoàn toàn có thể bắt kịp các bạn đồng trang lứa. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về vấn đề này để giúp con yêu phát triển ngôn ngữ một cách tốt nhất.

1. Sự phát triển ngôn ngữ bình thường ở trẻ 2 tuổi

Ngay từ trong bụng mẹ, trẻ đã được làm quen với thế giới âm thanh bên ngoài. Đến tháng thứ 3 và thứ 4, quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ thật sự bắt đầu: con bập bẹ nói “a, ba, bà”. Và khả năng nói của trẻ cơ bản sẽ phát huy rất nhiều trong 3 năm đầu đời.

Theo học viện nhi khoa Hoa Kỳ, ở trẻ 2 tuổi sẽ có các biểu hiện về ngôn ngữ bình thường như:

• Nói được khoảng 50-100 từ và nghe hiểu được một phần.
• Hầu hết nói được ít nhất 2-3 từ cùng lúc như "Búp bế của con", "Đi hết rồi"...
• Chỉ vào nhiều bộ phận cơ thể và đồ vật thông thường.
• Chỉ vào một số hình ảnh trong sách.
• Có thể nói một vài câu gồm 3 từ như "Con muốn uống nước", "Tạm biệt nhé"
• Thực hiện các lệnh 1 bước mà không cần cử chỉ như "Đặt cốc lên bàn"
• Được ít nhất một nửa số người lớn không quen biết trẻ hiểu được những gì trẻ nói.

Bên cạnh đó, một số trẻ phát triển ngôn ngữ sớm, có thể nói được nhiều và tốt hơn các bạn đồng trang lứa. Các biểu hiện ngôn ngữ của trẻ có thể khác nhau ở các mốc thời gian, sớm hay muộn hơn khoảng 1-3 tháng. Và khả năng nghe thường phát triển trước khả năng nói, mẹ nên đảm bảo rằng con đã được kiểm tra khả năng nghe trước 2 tuổi, ngay cả khi trẻ không có dấu hiệu chậm nói.

Trẻ 2 tuổi phát triển bình thường dễ dàng giao tiếp với bạn bè đồng trang lứa

2. Biểu hiện chậm nói ở trẻ 2 tuổi

Chậm nói, chậm phát triển ngôn ngữ là thuật ngữ được sử dụng để mô tả sự chậm trễ trong khả năng nói của trẻ về phát âm hay số lượng từ vựng, chưa được như những gì mong đợi ở độ tuổi của trẻ. 

2.1. Biểu hiện chậm phát triển ngôn ngữ

Các biểu hiện chậm phát triển ngôn ngữ bao gồm toàn bộ các vấn đề liên quan đến nghe - hiểu và phát âm:

• Chưa biết nói hay chỉ nói được một vài từ đơn giản. Trẻ tiếp thu và học từ mới không nhanh khiến vốn từ vựng ít ỏi, chưa đến 15 từ.
• Không chủ động nói thành lời mà chỉ nhại theo các câu từ ngắn gọn mọi người xung quanh đã nói.
• Không bắt chước hoặc không cố gắng bắt chước những hành động, lời nói của mẹ.
• Không hiểu và làm lơ sự chỉ dẫn hay một số câu hỏi của mẹ. Đặc biệt là các câu quá dài như “Con đặt hộ mẹ quyển sách lên bàn nhé”, “Con muốn uống sữa hay ăn bánh?”, “Gấu bông của con đâu rồi?”,...
• Không sử dụng từ ngữ để giao tiếp hay yêu cầu điều trẻ muốn, ngoại trừ trường hợp khẩn cấp. Một vài câu hội thoại đơn giản gồm 2-3 từ như “Bế con”, “Uống nước”, trẻ không tự nói được hoặc vấp váp khi nói.
• Hay nói những từ không có ý nghĩa, phát âm sai làm mẹ không thể hiểu được những điều con nói.
• Không thể kết hợp được các từ đơn lại với nhau.

2.2. Các biểu hiện khác

• Mẹ cho con xem truyện tranh và mong muốn trẻ cùng chỉ vào một bức tranh được gọi tên. Nhưng trẻ không thể làm theo.
• Không biết cách chơi với gấu bông và búp bê. Ví dụ như chải tóc, thay quần áo cho búp bê, đút cho gấu ăn cơm hay trò chuyện với những món đồ chơi này.
• Không biết những đồ dùng trong nhà để làm gì. Ví dụ như chổi quét nhà, khăn lau mặt,...
• Ở độ tuổi này, trẻ đang phát triển liên tục mỗi ngày và thay đổi rất nhiều. Trẻ 2 tuổi chậm nói ở mỗi thời điểm sẽ có những biểu hiện khác nhau. 

Mẹ có thể dựa vào một hoặc nhiều dấu hiệu chậm nói của trẻ để nghi ngờ con chậm phát triển ngôn ngữ hay không. Và đưa đến gặp chuyên gia, bác sĩ nhi khoa để được đánh giá qua bài test trẻ chậm nói. 

Trẻ 2 tuổi chậm nói không phản ứng với tiếng gọi của mẹ

Mời mẹ xem thêm:

• Chậm nói ở trẻ 3 tuổi
• Trẻ chậm nói nên ăn gì

3. Em bé 2 tuổi chưa biết nói có sao không?

Các nghiên cứu chỉ ra rằng, có đến 20% trẻ 2 tuổi chậm nói, tức là trong 5 trẻ sẽ có 1 trẻ nói hay biểu đạt ngôn ngữ chậm hơn. Phần lớn trẻ 2 tuổi chậm nói là chậm nói đơn thuần, dần dần khi lớn lên sẽ vẫn phát triển bình thường, cải thiện khả năng nói tốt hơn và theo kịp bạn bè.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, mẹ cần lưu ý đặc biệt nếu chậm nói đi kèm với các biểu hiện bất thường khác:

• Cảnh báo bệnh lý hoặc vấn đề bẩm sinh ở một số cơ quan: Trẻ chậm nói có thể có bất thường ở các cơ quan như tai, mũi, họng (viêm amidan, dính thắng lưỡi) hoặc não bộ (viêm màng não, dị tật não bẩm sinh,...) mà gia đình không biết.
• Dấu hiệu sớm của tự kỷ: Ở một số trẻ 2 tuổi, chậm nói là dấu hiệu cảnh bảo sớm của các bệnh lý về thần kinh như rối loạn phổ tự kỷ (ASD), bại não hoặc hội chứng DOWN.
• Thiếu sự quan tâm từ bố mẹ, gia đình: Bố mẹ quá nghiêm khắc với trẻ hoặc quá bận rộn, không dành thời gian quan tâm, trò chuyện cùng trẻ, có thể là nguyên nhân góp phần dẫn đến chậm nói ở con.

4. Trẻ 2 tuổi chậm nói phải làm sao?

Khi nhận thấy trẻ 2 tuổi chưa biết nói, mẹ không nên chủ quan mà cần can thiệp từ sớm bởi đây là một tình trạng nguy hiểm. Chậm nói không ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng lại tác động rất lớn đến tương lai về sau của trẻ như gặp các vấn đề khi giao tiếp nói ngọng, nói lắp, thậm chí ảnh hưởng đến khả năng học tập...

4.1. Quan sát để xác định tình trạng chậm nói ở trẻ

Hầu hết những dấu hiệu chậm nói của trẻ, mẹ có thể dễ dàng quan sát và phát hiện được.

Hãy luôn tin vào linh cảm và trực giác của người mẹ! Nếu lo lắng về tình trạng ngôn ngữ của con, cha mẹ hãy cho trẻ đi khám ngay lập tức. Dù là nguyên nhân nào, cha mẹ cũng sẽ có hướng can thiệp phù hợp để không bỏ lỡ thời kỳ vàng phát triển ngôn ngữ của trẻ.

4.2. Bổ sung dinh dưỡng, đặc biệt là DHA

Bổ sung vào thực đơn của trẻ các chất dinh dưỡng tốt cho não bộ, đặc biệt là DHA

Dinh dưỡng đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển tổng thể nói chung và ngôn ngữ nói riêng. Mẹ cần đặc biệt thêm vào thực đơn hàng ngày của trẻ nguồn dinh dưỡng hỗ trợ tốt cho não bộ của trẻ như:

• Acid béo Omega-3: Hỗ trợ cải thiện đáng kể chỉ số thông minh IQ, khả năng nhận thức, trí nhớ cũng như sự tập trung ở trẻ. Đặc biệt là DHA mang đến nhiều lợi ích cho não bộ cho trẻ, chiếm 25-30% màng tế bào thần kinh. Có thể cho trẻ ăn cá hồi, cá ngừ, cá thu, hạnh nhân, óc chó, trái cây,... hoặc bổ sung tử thực phẩm bổ sung chuyên biệt.

Mẹ tham khảo dòng DHA BioAmicus Omega-3 không tanh, vị ngon dễ uống với nguồn dầu cá tinh khiết từ Epax:

DHA BioAmicus Omega-3 - Dầu cá tinh khiết, không tanh

385.000đ

Mua ngay

• Nguyên tố vi lượng: Sắt, Kẽm, Canxi là dưỡng chất có trong thịt đỏ, thịt nạc, sữa, trứng,.... Việc thiếu hụt các nguyên tố này khiến trẻ có nguy cơ bị thiểu năng hay chậm phát triển về trí tuệ, suy dinh dưỡng.

4.3. Dành nhiều thời gian hơn cho con

Cha mẹ và người chăm sóc có ảnh hưởng to lớn bằng cách nói chuyện nhiều với trẻ, dùng câu đơn giản, phát âm rõ ràng. Đọc sách, chơi là cơ hội giàu có để thúc đẩy từ vựng và khả năng hiểu. AAP khuyến nghị cần hạn chế thời gian xem ti vi, điện thoại để ưu tiên các hoạt động tương tác xã hội — vì thời gian xem ti vi, điện thoại có liên quan đến chậm phát triển ngôn ngữ ở trẻ.

Nếu còn thắc mắc cần giải đáp, mẹ hãy gọi tới tổng đài 1900 636 985 của BioAmicus hoặc để lại thông tin tại đây để nhận tư vấn miễn phí: