Nôn trớ

    Nôn trớ là một tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ, nhất là giai đoạn các bé còn đang bú sữa mẹ. Nguyên nhân là do trong giai đoạn này, hệ thống tiêu hóa của trẻ còn non nớt và yếu ớt, các van trong dạ dày hoạt động chưa đồng bộ. Nôn trớ ở trẻ thường lành tính, tự khỏi khi trẻ lớn hơn. Nhưng đôi khi nôn trớ lại là biểu hiện của những bệnh lý tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản; triệu chứng của bệnh lý đường hô hấp hay bệnh lý toàn thân…

Dấu hiệu nôn trớ ở trẻ

    Nôn là hiện tượng đẩy ngược các chất trong dạ dày qua miệng do các động tác gắng sức của cơ thể. Trớ xảy ra mỗi khi trẻ ăn no, sữa trào ra khỏi miệng sau mỗi lần rướn người hoặc thay đổi tư thế đột ngột. Hiện tượng nôn trớ là một biểu hiện bất thường ở trẻ khi bú. Hậu quả là thức ăn trào ngược từ dạ dày qua miệng. Nôn trớ ở trẻ được chia thành nôn trớ sinh lý và nôn trớ bệnh lý.

Nôn trớ ở trẻ sơ sinh

Nôn trớ sinh lý

    Sau khi sinh do dạ dày trẻ còn nhỏ, nằm ngang nên trẻ rất dễ nôn trớ. Sau 7 – 8 tháng tuổi, nôn trớ sinh lý sẽ không còn nữa.

Nôn trớ bệnh lý 

    Nôn trớ bệnh lý ở trẻ xảy ra khi trẻ nôn kèm với biểu hiện sốt, co giật, kèm theo sốt, ho, phát ban, đau bụng quằn quại, bụng trướng…. Trong trường hợp này, mẹ hãy để ý và đưa con đến khám bác sĩ vì rất có thể trẻ đang bị bệnh như nhiễm trùng dạ dày; ngộ độc thức ăn; hoặc các bệnh viêm màng não, viêm ruột thừa, nhiễm khuẩn, nhiễm virus, hẹp môn vị, lồng ruột, rối loạn vận động dạ dày, thực quản hoặc do cơ thể trẻ không dung nạp được một số chất.

Các nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ:

Do sai lầm về ăn uống và chăm sóc

– Cho trẻ ăn quá nhiều, bú quá no, ép ăn quá ngưỡng

– Cho trẻ bú mẹ không đúng tư thế, hoặc bú bình chưa đúng cách; làm trẻ nuốt phải nhiều khí vào dạ dầy gây nôn trớ

– Trẻ vừa ăn no đã đặt trẻ nằm ngay

– Quấn tã chăn quá chặt, băng rốn chặt

Nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ

Nôn trong bệnh nội khoa:

– Các bệnh về đường tiêu hóa: tiêu chẩy, chậm nhu động ruột

– Viêm đường hô hấp trên

– Bệnh nhiễm trùng thần kinh: Viêm màng não mủ

– Tăng áp lực nội sọ: Xuất huyết não do giảm tỷ lệ Prothrongbin

– Hội chứng sinh dục thượng thận

– Do rối loạn thần kinh thực vật: hay gặp là co thắt môn vị

Nôn trong bệnh ngoại khoa:

    Nôn do dị tật đường tiêu hóa: hẹp phì đại môn vị, hẹp tá tràng bẩm sinh, thoát vị hoành, teo thực quản: thường nôn ngay trong những ngày đầu mới sinh

   Nôn do tắc ruột, xoắn ruột: thường kèm theo nhiễm trùng toàn thân, bụng chướng, bí trung đại tiện, đi ngoài phân có máu, dịch dạ dày nâu đen

Cách xử trí khi trẻ bị nôn trớ

   Khi trẻ đang bị nôn trớ sữa hay thức ăn ra ngoài, mẹ lấy khăn sạch lau miệng cho trẻ và quàng khăn vào cổ đề phòng trẻ nôn trớ tiếp. Tuyệt đối tránh bế xốc trẻ lên khi đang nôn trớ. Vì sẽ làm tăng nguy cơ trào dịch ói vào phổi.

Chăm sóc trẻ khi bị nôn trớ

    Không quát mắng hay tỏ thái độ bực tức dễ làm trẻ mất bình tĩnh, quấy khóc và trớ nhiều hơn. Mẹ nên từ từ nhẹ nhàng nói chuyện với trẻ để quên đi việc nôn trớ. Đồng thời vuốt ngực và lưng cho trẻ từ trên xuống.

   Đặt trẻ nằm yên, cần kê cao đầu; đồng thời luôn để thân mình phía trên cao hơn phía dưới để tránh hiện tượng trào ngược. Nếu trẻ bị ọc sữa nhiều, nên cho nằm nghiêng sang một bên để không bị hít chất nôn vào phổi. Mẹ cùng cần nhớ không nên cho trẻ uống sữa ngay sau khi nôn ói. Bên cạnh đó, nhanh chóng lau mặt và miệng cho trẻ, thay áo, súc miệng để tránh mùi khó chịu do chất nôn gây ra.

   Khi nôn nhiều trẻ sẽ mất một lượng nước và chất điện giải khá lớn qua chất nôn. Do đó mẹ nên có biện pháp bổ sung bù lượng nước và các chất điện giải cho trẻ. Mẹ có thể dùng dung dịch Oresol, nước cháo muối hay nước trái cây loãng. Nếu sử dụng Oresol để bù nước và chất điện giải cho trẻ. Mẹ cần lưu ý pha theo đúng tỷ lệ hướng dẫn của nhà sản xuất. Cho trẻ uống từng ít một và không pha từ sáng mà để đến chiều mới cho trẻ uống.